پرسشی فلسفی درباره‌ مفهوم سیاهچاله

سیاه‌چاله عموما جرمی آسمانی تصور می‌شود که تمامی ماده و تابشی را به درون خود می‌‌بلعد که در محدوده‌‌ی اثر آن قرار می‌‌گیرد. از دیدگاه فیزیک، سیاه‌‌چاله به‌‌واسطه‌‌ی حضور تکینگی در فضا تعریف می‌‌شود؛ یعنی ناحیه‌‌ای از فضا که «افق رویداد» آن را محدود و در آن، چگالی جرم یا انرژی را بی‌نهایت می‌کند و قانون‌های رایج علم فیزیک دیگر کارایی ندارد. بااین‌حال، بنابر مستندات مقاله‌ای که ژانویه‌ی امسال در ژورنال نیچر منتشر شد، هنوز تعریف دقیق و توافق‌شده‌ای از این حالت «تکینگی» دردسترس نیست. دکتر اریک کوریل، از مرکز فلسفه‌‌ی ریاضی مونیخ در دانشگاه لودویگ مکس‌‌میلیانز و نویسنده‌‌ی این مقاله، این موضوع را این‌چنین خلاصه می‌‌کند:

شناخت ویژگی‌‌های سیاه‌‌چاله‌‌ها موضوع بسیاری از تحقیقات در زیرشاخه‌‌های مختلف علم فیزیک بوده است؛ ازجمله فیزیک نور و فیزیک کوانتوم و البته اخترفیزیک. بااین‌حال، هریک از این متخصصان با درک نظری مختص‌‌به‌‌خود با این مسئله برخورد می‌‌کنند.

اریک کوریل تحصیلات خود را در علوم فلسفه و فیزیک نظری در دانشگاه هاروارد و دانشگاه شیکاگو گذرانده است. هدف اولیه‌‌ی پروژه‌‌ی پژوهشی فعلی او، ارائه‌‌ی توصیف دقیق فلسفی از جنبه‌های گیج‌کننده‌‌ی فیزیک مدرن است. کرویل می‌‌گوید:

پدیده‌هایی مانند سیاه‌‌چاله‌ها در خارج از حوزه‌‌ی مشاهده و آزمایش قرار می‌‌گیرند. با قبول این فرض که سیاه‌‌چاله ‌ها وجود دارند، سطح تازه‌‌ای از گمانه‌زنی‌ها مطرح می‌‌شود که حتی در حوزه‌‌ی فیزیک نظری نیز نامعمول محسوب می‌‌شوند.

بااین‌حال، این مشکل باعث می‌شود رویکرد فیزیکی به ماهیت سیاه‌‌چاله­‌ها از دیدگاه فلسفی جالب باشد. دیدگاه فیزیکی درباره‌‌ی سیاه‌چاله‌ها، خود به‌‌طور جدایی‌‌ناپذیری با مسائل فلسفی مربوط‌به ملاحظات هستی‌شناختی و متافیزیکی و روش‌شناختی پیوند دارد.

black hole

بینش‌‌های شگفت‌‌آور

 

در طول آماده‌سازی تحلیل فلسفی مفهوم سیاه‌چاله‌ها، نویسنده با فیزیک‌دانان فعال در زمینه‌های پژوهشی گوناگون صحبت کرده است. در این مکالمات، نویسنده با تعریف‌های کاملا متفاوتی از سیاه‌‌چاله مواجه شد. بااین‌حال، نکته‌‌ی مهم آن بود که هریک از این تعاریف درراستای دیدگاه تخصصی همان فیزیک‌دانان قرار می‌‌گرفت. کرویل مباحثات خود را «شگفت‌­انگیز» و «بهت‌‌آور» قلمداد می‌‌کند.

از دیدگاه آوی لوب، دانشمند ‌‌اخترفیزیک، سیاه‌چاله زندانی غایی است: زمانی‌که بررسی آن را آغاز می‌‌کنید، هرگز نمی‌توانید از آن رهایی یابید. درمقابل، دومنیکو گیولینی، فیزیک‌دان نظری، درنظرگرفتن سیاه‌‌چاله‌‌ها را به‌‌عنوان اجرامی در فضا مفهومی گیج‌‌کننده می‌‌خواند.

دریافت کرویل از این مسئله آن است که تنوع تعاریف سیاه‌چاله‌ها خود نشانه‌‌ای مثبت است؛ زیرا به فیزیک‌دانان اجازه می‌دهد این پدیده را از جنبه‌های مختلف فیزیکی بررسی کنند. بااین‌حال، برای آنکه بتوانیم از این تنوع دیدگاه‌‌ها بهره‌‌ی لازم را ببریم، مهم است آگاهی بیشتری از تفاوت‌‌های مهم میان آن‌ها داشته باشیم.





تاريخ : دو شنبه 6 اسفند 1397برچسب:, | | نویسنده : مقدم |