نسبت ناباروري بين مردان و زنان به چه ميزان است؟ آيا اين گفته درست است كه زنان سهم بيشتري در ناباروري دارند؟

هر دو زوج به نسبت 50 درصد در ناباروري دخيل هستند. به همين دليل، گفتن اين كه زنان سهم بيشتري در ناباروري دارند، كاملا اشتباه است.

بله، در حال حاضر بررسي‌ آناليز مني مردان و شرح حال وضعيت مرتب يا نامرتب بودن سيكل قاعدگي، بررسي رشد موي زائد و چاقي بيش از حد زنان و همچنين بررسي آزمايش هورموني از وضعيت تخمدان خانم‌ها از مهم‌ترين روش‌هاي شناسايي و تشخيص ناباروري قبل از ازدواج است. علاوه بر اين، انجام سونوگرافي هم مي‌تواند وضعيت رحم دختران را بدون انجام روش تهاجمي قبل از ازدواج مورد بررسي قرار دهد.

در حال حاضر، عوامل متعددي در ايجاد نازايي دخيل است. يكي از اين عوامل، مساله ژنتيك است، اما مي‌تواند تحت تاثير ساير عوامل اكتسابي مانند محل زندگي، وضعيت تغذيه و نوع رفتار هم باشد.

در اغلب موارد، مرداني كه در محيط‌هاي گرم مانند نانوايي مشغول كار هستند يا پليس‌هاي راهور كه در كنار جاده انجام وظيفه مي‌كنند و تحت تاثير مواد آلاينده قرار دارند يا كساني كه در محيط‌هايي مانند پمپ بنزين كار مي‌كنند يا رانندگاني كه مدت طولاني روي صندلي مي‌نشينند و در معرض گرما هستند، بيش از ساير مردان در معرض خطر ناباروري قرار دارند، زيرا محيط‌هاي بسيار گرم و مواد آلاينده شيميايي مي‌تواند روي عملكرد اسپرم اين افراد اثر منفي بگذارد. همچنين مواد شيميايي محيط‌هاي آرايشگاه‌ها و حشره‌كش‌ها مي‌تواند روي اسپرم مردان و تخمك زنان تاثيرگذار باشد و موجب نازايي اين افراد شود.

آلاينده‌هاي محيطي مانند سرب، مس، جيوه و مواد دندانپزشكي مانند آمالگام كه مقادير زياد جيوه دارد و همچنين استفاده بيش از حد كنسروها و ظروف پلاستيكي كه ساخته دست بشر است، همگي مي‌تواند روي قدرت باروري مردان و ايجاد اختلال در توليد اسپرم تاثير بگذارد. طبق بررسي‌هايي كه به انجام رسيده، هم‌اكنون وضعيت اسپرم مردان نسبت به 50 سال گذشته، 50 درصد افت پيدا كرده كه اگر اين وضعيت ادامه پيدا كند، شايد طي 50 تا 60 سال آينده شاهد عقيم شدن مردان باشيم.

قدرت باروري زنان مربوط به يك محدوده سني خاصي است. معمولا كيفيت تخمك‌ خانم‌ها از 35 سالگي به بعد پايين مي‌آيد به همين دليل اگر ازدواج دير صورت بگيرد، مي‌تواند در ناباروري زنان نقش داشته باشد.

معمولا مساله عفونت قبل از ازدواج رخ نمي‌دهد، چون عفونت به دنبال مسائل جنسي به وجود مي‌آيد. اين عفونت مي‌تواند روي وضعيت اسپرم‌ها اثربگذارد و كيفيت آن را پايين بياورد. عفونت دهانه رحم و رحم خانم‌ها هم مي‌تواند باعث ايجاد شرايطي شود كه جنين نتواند در رحم جايگزين شود.

اضطراب و استرس مهم‌ترين نقش را در سيستم ناباروري به عهده دارد، زيرا ترشح هورمون‌هاي جنسي تحت تاثير هورمون هيپوتالاموس است. اين هورمون ارتباط مستقيمي با سيستم عصبي مركزي دارد. بنابراين هرگونه استرس و اضطرابي مي‌تواند روي غده هيپوتالاموس و هيپوفيز تاثير بگذارد و در نهايت موجب اختلال كامل ترشحات غدد جنسي شود.

به عنوان مثال، زناني كه فعاليت‌هاي بدني سنگين و شديد مي‌كنند، دچار آمنوره يا اختلال سيكل قاعدگي مي‌شوند. گاهي با استرس خيلي شديد هم چنين وضعيتي رخ مي‌دهد و باعث مي‌شود اصلا تخمك‌گذاري صورت نگيرد. استرس شديد در مردان هم باعث توقف اسپرم مي‌شود.

امروزه از لحاظ علمي ثابت شده وسايل الكترونيكي مانند مايكروويو، موبايل و... كه از خود تشعشعاتي ساطع مي‌كنند، اگر به صورت مرتب و نزديك محل تخمدان و بيضه مورد استفاده قرار بگيرند، مي‌توانند تاثير منفي روي كيفيت و كميت تخمدان‌ها و اسپرم‌ها بگذارند.

به طور كلي آزمايش‌هاي مختلف ثابت كرده است كه استعمال مواد مخدر از جمله سيگار، شيشه و... مي‌تواند روي كيفيت و كميت اسپرم مردان و تخمك زنان تاثير منفي داشته باشد. اين تحقيقات نشان داده است كه ميزان اسپرم مردان سيگاري نسبت به ساير مردان بسيار كمتر است و كشيدن متناوب سيگار مي‌تواند ميزان اسپرم‌هاي Y (كروموزوم‌هاي تعيين‌كننده جنسيت پسران)‌ را بيش از اسپرم‌هاي X (كروموزوم‌هاي تعيين‌كننده جنسيت دختران)‌ تحت تاثير قرار دهد. سيگاركشيدن در زنان هم مي‌تواند در يائسگي زودرس و بافت پوششي رحم زنان تاثير منفي بر جاي بگذارد و از جايگزيني جنين جلوگيري كند.

بله، به طور علمي اثبات شده كه مصرف الكل در صورتي كه اعتيادآور باشد، مي‌تواند تاثير منفي روي تخمدان‌ها و بيضه‌ها بگذارد.

مردان ديابتي داراي فشار خون بالايي هستند. اين افزايش فشار خون مي‌تواند باعث اختلال جنسي و به‌طور غيرمستقيم باعث ناباروري باشد. در زنان هم اين بيماري مي‌تواند از طريق ايجاد اختلالات هورموني سبب اختلال تخمك‌گذاري شود.