هر از چند گاه بازي‌هاي مستقل و كوچكي بخصوص در شبكه PSN و XBLA عرضه مي‌شود كه با وجود برخورداري از باطني عظيم، شايد آن طور كه بايد به چشم ما نيايد. FEZ يكي از بازي‌هاي XBLA است كه از زمان قرارگيري آن روي اين شبكه چند ماهي مي‌گذرد.براي اين‌كه درگير داستان و تم FEZ شويد فقط كافي است در ابتداي بازي با روستايي‌ها صحبت كنيد تا يك پيرمرد خردمند داستان بازي را براي شما توضيح دهد؛ «واقعيت ادراكي بوده و ادراك چيزي است كه بايد دنبالش بود».داستاني كه با وجود يك‌جمله‌اي بودن، اما از لحاظ فلسفي و روان شناسي موفق مي‌شود تخم كنجكاوي را در ذهن مخاطب بكارد تا او در رمز و راز دنياي FEZ غوطه‌ور شود و با پرسه ‌زدن در آن، يك بازي ماجرايي فوق‌العاده را تجربه كند. كاراكتر شما در بازي Gomez نام دارد كه يك موجود شبح مانند است. او در امنيت و آسايش در دهكده‌‌اي پيكسلي زندگي مي‌كرده تا اين‌كه يك روز صبح شاهد اتفاقي مي‌شود كه در آن يك مكعب طلايي يكپارچه به ده‌ها تكه تجزيه مي‌شود؛ سانحه‌اي كه اساس هستي دنياي گومز را تهديد مي‌كند. در همين بين گومز به يك كلاه قرمز جادويي به نام FEZ دست مي‌يابد كه به او اجازه مي‌دهد بزرگ‌ترين و قديمي‌ترين راز دنيايش را درك كند.اين‌كه در واقع سه بعد وجود دارد! حالا علاوه بر دويدن، پريدن و بالارفتن از مسيرهاي مختلف براي جمع‌آوري تكه‌هاي خرده شده‌ آن مكعب طلايي، گومز مي‌تواند جهان خود را به اندازه‌ 90 درجه بچرخاند. چرخش جهان موجب آشكار شدن مناطقي مخفي مي‌شود و پلتفرم‌هايي جديد را پديد مي‌آورد. پرش از يك فاصله‌ طولاني ناگهان آسان‌ترين كار ممكن مي‌شود، يك خط باريك به پلي طويل بدل مي‌شود و مسيرهاي غيرقابل عبور ديگر هيچ معني‌اي ندارند. FEZ به ظاهر يك پلتفرمر دو بعدي است اما در جهاني كاملا سه بعدي اتفاق مي‌افتد.احتمالا با ديدن تريلرها و تصاوير بازي گمان كرده‌ايد كه همانند Braid براي پيشروي در بازي بايد حسابي از مغزتان كار بكشيد، اما بعد از تجربه‌ بازي بصراحت مي‌توان گفت تغيير پرسپكتيو به شكلي كاملا استادانه طبيعي، سرراست و سرگرم‌كننده طراحي شده است.در نتيجه با اين‌كه اكتشاف ديوانه‌وار و پيكسل به پيكسل از منظر بازي اجباري نيست، ولي از سرگرم‌كننده‌ترين كارهايي است كه مي‌توان در FEZ انجام داد. همچنين برخلاف Braid هيچ‌گاه به مانعي ذهني برنخواهيد خورد كه شما را از ادامه‌ مسير باز دارد. اگر عميقا به FEZ و دغدغه‌هاي سازنده‌اش بنگريم ردپاي عناويني مثل Metroid، Zelda و Super Mario را مي‌توان در القاي حس رمز و راز بازي مشاهده كرد.فكر مي‌كنم هنر فيل فيش در تصويرسازي به اندازه‌ زيادي بر القاي اين حس تاثيرگذار است. جلوه‌هاي بصري همان‌قدر كه براي شما هيجان‌انگيزند براي سازنده‌ پرزحمت بوده‌ است. هر تكه سنگ با دقت و وسواس خاصي در محيط قرار داده شده و هر پيكسل كه توسط انجين بازي به صورت يك مكعب سه‌بعدي رندر مي‌شود، جدا و جدا و به اصطلاح دستي در محل خود قرار گرفته‌ است.از لحاظ ساختاري FEZ يك بازي ساده و سنتي محسوب مي‌شود كه در آن بايد براي آزاد ساختن مناطق جديد، تكه‌هاي مكعب متلاشي شده را جمع‌آوري كنيد. بعد از به دست‌آوردن 32 مكعب كوچك و پشت سر گذاردن نقطه‌ اوج كه راز، وحشت و هيجان در آن بيداد مي‌كند، بازي تمام مي‌شود. رسيدن به اين نقطه چيزي حدود سه ساعت زمان لازم دارد.بعد از آن مي‌توانيد بازي را از ابتدا شروع كنيد و تمام بخش‌‌ها و مكعب‌هايي را كه بار اول جمع‌‌آوري كرده بوديد به همراه داشته باشيد. با اين حساب بعد از اتمام بازي براي دومين دفعه جمع مكعب‌هاي شما به 64 خواهد رسيد و بازي را كامل خواهيد كرد. سبك هنري خاص، مكانيك استثنايي تغيير پرسپكتيو، حس نوستالوژي بازي‌هاي 16 بيتي گذشته و تنظيمات جادويي و عجيب همگي در يك توازن و هماهنگي كلي وجود دارند و بازي واحدي به نام FEZ را شكل داده‌اند. اين بازي شاهكاري است كه كمتر نمونه‌اش پيدا مي‌شود. شايد همه‌ اينها به دليل ادراك، واقعيت و هدفي است كه در FEZ به دنبالش مي‌رويم؛ همان‌طور كه پيرمرد گفت!