AMD در سال جاری میلادی رویکردی تأثیرگذار و قابل‌توجه در بازار فناوری داشت. هر کاربر عادی علاقه‌مند به دنیای فناوری هم متوجه پیشرفت این شرکت در ماه‌های گذشته شده است. اخباری همچون فروش بیشتر Ryzen 7 3700X نسبت به کل محصولات اینتل یا شکست تمامی رقبا توسط Ryzen 9 3900X نشان‌دهنده‌ی دورانی طلایی برای شرکت هستند. پیشرفت‌های کنونی موقعیت این شرکت را بیش‌ از پیش در بازار فناوری تثبیت‌شده نشان می‌دهند که ظاهری کاملا برخلاف چهار تا پنج سال گذشته برای آن‌ها دارد.

کارشناسان دنیای فناوری با نگاهی به روند رشد AMD در ماه‌های اخیر این سؤال را مطرح می‌کنند که چه مورد یا مواردی در این شرکت تغییر کرده است؟ آیا تنها شاهد پردازنده‌هایی با کیفیت بیشتر از سوی AMD بوده‌ایم؟ آیا ترکیب اشکالات عملکردی اینتل و رشد شدید فناوری‌های ساخت‌ و تولید در AMD موجب پیشرفت شد؟ درنهایت می‌توان مجموعه‌ای از دلایل را به‌عنوان عامل وضعیت امروز AMD در نظر گرفت. آن‌ها در مدت اخیر محصولات سخت‌افزاری بهتری تولید کرده‌اند و رقیب دیرینه نیز نوآوری قابل‌توجهی در بازار نداشت.

AMD در جدیدترین برنامه‌ی معرفی محصول، در تاریخ هفتم اوت نسخه‌ی جدیدی از خانواده‌ی اپیک مبتنی بر فناوری هفت نانومتر را معرفی کرد. هسته‌های پردازشی جدید آن‌ها نه‌تنها اینتل را در دسته‌بندی مشخصی در حوزه‌ی پردازنده شکست می‌دهند، بلکه در همه‌ی دسته‌های دیگر هم بهبودهایی را به‌همراه خواهند داشت. AMD با محصولات جدید قیمت هر هسته را در پردازنده کاهش داد و همچنین در طراحی‌های با سوکت‌هایی برابر با اینتل، ادعای گنجاندن هسته‌های بیشتر دارد.

شروع پیشرفت AMD

اینتل در سال ۲۰۱۷ در صدر بازار پردازنده و محصولات مرتبط بود. آن‌ها روی موج محصولاتی همچون Core i7-7700K و سری پردازنده‌های کیبی لیک سوار بودند. به‌علاوه آن‌ها آمادگی لازم را برای رقابت با محصول در دست توسعه‌ی رقیب یعنی سری رایزن نداشتند. وقتی AMD، پردازنده‌های رایزن را به بازار عرضه کرد، عملکرد خارق‌العاده‌ی آن‌ها بهترین محصولات اینتل یعنی سری سوم پردازنده‌های کیبی لیک را پشت سر می‌گذاشت.

به‌عنوان مثالی از برتری پردازنده‌های رایزن نسبت به رقبای هم‌نسل از اینتل می‌توان Ryzen 7 1800X را با Core i7-7700K مقایسه کرد. پردازنده‌ی AMD در بنچمارک Cinebench R15 امتیاز ۱،۶۱۲ را کسب کرد که نسبت به امتیاز ۹۷۰ محصول رقیب، یک پیروزی همه‌جانبه بود. چنان آماری نشان‌دهنده‌ی ۴۰ درصد عملکرد بهتر در حالت استفاده از چند پردازنده بود. البته اینتل در وظایف مرتبط با یک هسته هنوز برتری خود را حفظ می‌کرد. پردازنده‌ی آن‌ها در حالت تک‌هسته‌ای امتیاز ۱۹۴ را کسب کرد، در حالی که پردازنده‌ی رایزن مذکور به امتیاز ۱۵۹ رسید.

اینتل پس از شکست از نسل اول پردازنده‌های رایزن، سری پردازنده‌های کافی لیک را به بازار عرضه کرد. محصولات جدید در عملکرد چند هسته‌ای رایزن را شکست می‌دادند. البته کمی بعد نسل دوم رایزن از سوی AMD معرفی شد که پیشرفت قابل‌توجهی نسبت به محصولات قبلی داشت.

اگر نگاهی به سال‌های گذشته داشته باشیم، روند فوق همیشه تکرار شده است. ابتدا AMD با محصولاتی جدید اینتل را در بخش پردازش با چند هسته شکست می‌داد، سپس اینتل محصولاتی با قابلیت بیشتر ارائه می‌کرد و روند به همین ترتیب ادامه داشت.

در سال‌های دور رویکرد رقابت و کسب مقام برتر بازار به شکل امروزی وجود نداشت. AMD پیش از رایزن از معماریBulldozer برای پردازنده‌های خود استفاده می‌کرد که به موفقیت زیادی نمی‌رسید. به‌عنوان مثال AMD FX 8350 یک پردازنده‌ی هشت هسته‌ای بود که در سال ۲۰۱۲ معرفی شد. در آن زمان اینتل Core i7-3770K را در سبد محصولات داشت که با نصف هسته‌های فیزیکی، عملکرد بهتری را ارائه می‌کرد. در آن سال‌ها Cinebench R11.5 به‌عنوان ابزار بنچمارک استفاده می‌شد که برای پردازنده‌ی AMD امتیاز ۶/۷۱ و برای محصول اینتل امتیاز ۷/۱۴ را ثبت کرد.

AMD پیش از رایزن تنها تلاش می‌کرد تا در رقابت دنیای پردازنده خود را به اینتل برساند. به‌همین دلیل بازار راکدی در بخش پردازنده وجود داشت. درنتیجه وقتی رایزن به بازار آمد، رقابتی شدید و منحصربه‌فرد را به بازار وارد کرد. درواقع می‌توان ادعا داشت که رایزن به‌نوعی بازار پردازنده‌های مرکزی را دوباره زنده کرد.

AMD پیش از عرضه‌ی رایزن، یک بار در تاریخ توانسته بود تهدیدی جدی برای اینتل ایجاد کند. آن‌ها در سال ۲۰۰۵ محصولات دو هسته‌ای خود را به‌نام‌های Opteron و Athlon 64 X2 معرفی کردند. محصولات مذکور با رقبای خود در سبد اینتل از لحاظ تعداد هسته‌های پردازشی برابر بودند، اما عملکرد بهتری در هر هسته ارائه می‌کردند. البته قیمت محصولات AMD در آن سال‌ها بسیار بیشتر بود. درنهایت امروز به وضعیتی رسیده‌ایم که محصولات AMD کارایی بیشتر، هسته‌های پردازشی بیشتر و قیمت پایین‌تر نسبت به هر هسته دارند؛ رویکردی که بیش از همیشه اینتل و سری جدید پردازنده‌هایش یعنی Xeon را در معرض خطر قرار می‌دهد.

بازار تجاری و سرور

تحلیل‌گران صنعت قبلا پیش‌بینی کرده بودند که سهم AMD از بازار پردازنده‌های سرور تا ۱۲ ماه آینده افزایش می‌یابد و در فصل دوم ۲۰۲۰ به ۱۰ درصد خواهد رسید. دسترسی به سهم بازار بیشتر برای AMD در بازار دیتاسنتر نقطه‌ی مهمی محسوب می‌شود. چنین افزایش سهمی نه‌تنها موجب افزایش درآمد AMD می‌شود، بلکه ثباتی نسبی را به وضعیت مالی و درآمدی آن‌ها خواهد بخشید.

یکی از نقاط ضعف همیشگی AMD در سال‌های گذشته، تمرکز بر بازار کامپیوترهای پایین‌رده و خرده‌فروشی بود؛ بازارهایی که بیش از همه تحت تأثیر رکودهای اقتصادی قرار می‌گیرند. به‌علاوه بازار کامپیوترهای پایین‌رده کمترین حاشیه‌ی سود را برای پردازنده‌ها به‌همراه دارد. درمقابل بازارهای تجاری و مشتریان شرکتی تأثیر کمتری از بحران‌ها می‌گیرند. AMD یک بار در سال‌های ۲۰۰۶-۲۰۰۵ به رکورد مناسبی از سهم بازار تجاری رسید که رکورد ۲۰ درصد را برای بازار سرور ثبت کرد.

کاربران علاقه‌مند به دنیای فناوری و برخی از کارشناسان، روی افزایش بازدهی و کارایی محصولات AMD در بازار دسکتاپ متمرکز می‌شوند. در حالی که فروش کلی کامپیوترهای شخصی به‌جز بخش گیمینگ در سال‌های اخیر روند کاهشی پیش گرفت. رشد در بازارهای کوچکی همچون دستگاه‌های هیبریدی هم برای جبران کاهش فروش بخش‌های دیگر کافی نبود. هیچ کارشناسی شکست کامل و سقوط بازار کامپیوترهای شخصی را پیش‌بینی نمی‌کند، اما می‌توان روند سقوطی بازار (که از سال ۲۰۱۱ شروع شد) را مهم و ادامه‌دار دانست.

تلاش AMD برای افزایش سهم در بازارهای موبایل و دسکتاپ منطقی به نظر می‌رسد، اما مبارزه در سهم بازار از فضای سرور، منطقی‌تر است؛ فضایی که در هشت سال گذشته برخلاف بازارهای دیگر، رشد درآمد و فروش را تجربه کرد. البته شاید سال ۲۰۱۹ را بتوان با کمی رکود در بازار سرور توصیف کرد، اما روند موجود در انتقال هرچه بیشتر فعالیت‌ها به فضای ابری، آینده‌ی بازار را امیدوارکننده نشان می‌دهد.

نمودار زیر، پردازنده‌های سرور دو شرکت AMD و اینتل را با هم مقایسه می‌کند که نشان‌دهنده‌ی تهدیدی جدی برای غول قدیمی دنیای پردازنده است. یک جفت پردازنده‌ی AMD Epyc 7742 قیمتی نزدیک به ۱۳،۹۰۰ دلار دارد. درمقابل پردازنده‌ی Intel Xeon Platinum 8260 قیمتی ۴،۷۰۰ دلاری دارد که باید چهار عدد از آن‌ها را برای ساختن سیستمی حرفه‌ای استفاده کرد. درنتیجه پکیج اینتل به قیمت ۱۸،۸۰۰ دلار می‌رسد. درنهایت یک پکیج ۱۳،۹۰۰ دلاری از پردازنده‌های AMD، کارایی ۱/۱۹ برابر نسبت به پکیج ۱۸،۸۰۰ دلاری اینتل خواهد داشت.

برتری AMD نسبت به اینتل در بازار پردازنده‌های سرور تنها به قیمت یا ترکیب قیمت و کارایی خلاصه نمی‌شود. اینتل قابلیت‌های محصول خود را کاهش می‌دهد و هزینه‌ی بیشتری هم برای آن‌ها دریافت می‌کند. مقایسه‌ی قیمت محصولات شرکت در یک خانواده نشان‌دهنده‌ی چنین رویکردی خواهد بود. اینتل محصولات خانواده‌ی 8276 را بسته به پشتیبانی از حافظه‌ی رم قیمت‌گذاری می‌کند که از نظر کارشناسان افزایش و کاهش منطقی ندارد.

در جدول بالا حداکثر حافظه شامل Intel Optane هم می‌شود. به‌ بیان دیگر عبارت 4.5TB در جدول بالا یعنی ۳ ترابایت Optane در کنار ۱/۵ ترابایت حافظه‌ی رم در خدمت پردازنده خواهد بود. در مقام مقایسه، همه‌ی پردازنده‌های سری هفت نانومتری Rome از شرکت AMD، تا ۴ ترابایت رم پشتیبانی می‌کنند. چنین قابلیتی به‌‌صورت پیش‌فرض در همه‌ی پردازنده‌ها عرضه می‌شود که خرید محصول و برنامه‌ریزی‌های آتی مشتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. درنتیجه می‌توان ادعا کرد که AMD علاوه‌بر عرضه‌ی تراشه‌هایی با قیمت پایین‌تر، دسته‌بندی بازاری محصولات اینتل را هم مورد حمله قرار می‌دهد.

مزیت دیگر پردازنده‌های سری اپیک AMD در بازار سرور، ارائه‌ی قابلیت‌های سیستم‌های 2S در تنظیمات 1S است. جدول زیر از ServetheHome به‌خوبی مقایسه‌ای بین محصولات دو شرکت رقیب انجام می‌دهد:

جدول بالا نشان می‌دهد که AMD توانایی ضربه زدن به اینتل در نقاط ضعف متعدد را دارد. درواقع در اکثر حالات نیازهای حرفه‌ای، AMD راهکارهای بهتری به مشتریان ارائه می‌کند. قابلیت‌های PCIe بیشتر، قابلیت PCIe 4.0، هسته‌های بیشتر با سوکت یکسان و بسیاری موارد دیگر حوزه‌های برتری AMD هستند. البته اینتل هم در برخی از حوزه‌ها برتری نشان می‌دهد. به‌عنوان مثال حافظه‌ی پنهان L3 در پردازنده‌های اینتل بیشتر خواهد بود، اما چنین برتری‌هایی تنها به کاربردهای محدود خلاصه می‌شوند. ازطرفی آن‌ها تلاش می‌کنند تا تولیدکننده‌ها و توزیع‌کننده‌ها را به پشتیبانی از حافظه‌های Optane DC Persistent Memory تشویق کنند، اما هیچ آمار مشخصی از تولیدکننده‌های همکار در این برنامه وجود ندارد. به‌علاوه کاهش قیمت شدید برای حافظه‌های NAND و DRAM، فرصت رقابت را برای Optane بسیار کم می‌کند.

در بازار سرور، مصرف نیرو اهمیت بالایی پیدا می‌کند. AMD با استفاده از فناوری تولید 7nm در مصرف نیرو نیز مزیت‌هایی نسبت به اینتل پیدا کرد. آمارها نشان می‌دهد که مصرف برق Xeon Platinum در حالت تک‌هسته‌ای نزدیک به ۴۳۰ وات است. درمقابل، محصول مشابه AMD یعنی Epyc 7742 مصرفی نزدیک به ۳۴۰ وات دارد.

اینتل در بازار حرفه‌ای مزایایی همچون DL Boost دارد که آن‌ها را به بازیگری مهم در کاربردهای یادگیری ماشین وهوش مصنوعی تبدیل می‌کند. با وجود این، آن‌ها مسیری دشوار را برای رقابت با AMD در پیش دارند و شاید فاکتورهای مذکور تنها به رسیدن آن‌ها به رقیب دیرینه کمک کنند.

رقابت قیمتی در بازار سرور

قیمت‌هایی که برای محصولات اینتل در بالا عنوان شد، ارقام رسمی و عمومی هستند. درواقع آن‌ها قیمتی هستند که در مقیاس خرید بیش از هزار عدد برای پردازنده‌های Xeon منتشر می‌شوند، اما عموما غیردقیق و متفاوت با قیمت پرداختی OEM هستند. هزینه‌ای که شرکت‌هایی همچون دل، اچ‌پی و دیگر سازنده‌ها برای پردازنده‌های Xeon پرداخت می‌کنند، در رسانه‌ها منتشر نمی‌شود؛ اما قطعا هزینه‌ی پرداختی آن‌ها کمتر از قیمت‌های موجود در اخبار خواهد بود.

فاصله بین فهرست قیمتی اینتل با قیمت‌های واقعی، تاحدودی دلیل عدم نفوذ مناسب Threadripper به بازار را توضیح می‌دهد. پردازنده‌های تردریپر در دو سال گذشته هسته‌های بیشتری را در قیمت برابر با رقبا به مشتریان عرضه کرده‌اند. به‌علاوه بازدهی و کارایی آن‌ها نیز بیشتر بوده است؛ اما تولیدکننده‌هایی همچون MindFactory که اطلاعات فروش را منتشر می‌کنند، آمارهای فروش پایینی را در برابر نام تردریپر و اسکای‌‌لیک ایکس قرار می‌دهند.

اینتل در محصولات جدید خود تمایلی به کاهش قیمت محصولات برای پیشرفت در رقابت نشان نمی‌دهد. به‌عنوان مثال آن‌ها پردازنده‌ی ۱۰ هسته‌ای Core i9-9820X را در قیمتی ارائه می‌کنند که نزدیک به محصول دیگر خودشان یعنی Threadripper 2950X قرار می‌گیرد. در حالی که در همان بازه‌ی قیمتی AMD محصولاتی با بازدهی و کارایی بالاتر ارائه می‌کند. به‌ هر حال اینتل برخی اوقات هم کاهش قیمت را در محصولات جدید لحاظ می‌کند. به‌عنوان مثال در بازار کامپیوترهای حرفه‌ای دسکتاپ یا HEDT پردازنده‌ی ۱۰ هسته‌ای Core i7-6950X در سال ۲۰۱۶ با قیمت ۱،۷۲۳ دلار عرضه شد و محصول جدیدتر یعنی Core i9-9820X امروز قیمت ۹۰۰ دلاری دارد. چنین رویکردی تاکنون درباره‌ی تردریپر انجام نشده است و در صورت ادامه‌ی روند، پردازنده‌های Rome شرکت AMD بازار را در دست خواهند گرفت. درنهایت رایزن و تردریپر به‌عنوان پردازنده‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر برای ورک‌استیشن‌ها و اپیک به‌عنوان پردازنده‌ی اصلی بازار سرور شناخته خواهند شد.

بحران امنیتی پردازنده‌ها

کارشناسانی که در سال‌های گذشته روند بازار سخت‌افزار و خصوصا پردازنده را دنبال می‌کردند، رخ دادن اتفاقات کنونی را پیش‌بینی می‌کردند. آسیب‌پذیری‌های امنیتی مهم پردازنده‌های مرکزی یعنی Spectre و Meltdown که در سال‌ ۲۰۱۸ خود را نشان دادند، به‌نوعی یک ضربه‌ی سخت به بازار وارد کردند. آسیب‌پذیری اول، همه‌ی محصولات بازار از اینتل تا AMD و آرم را تحت تأثیر قرار داد. در این‌ میان اینتل ضربه‌ی سختی خورد چون تهدید دوم تنها به پردازنده‌های آن‌ها آسیب وارد می‌کرد.

آسیب‌پذیری‌های بزرگ سال‌های اخیر در دنیای پردازنده، تهدیدهای امنیتی فاجعه‌باری بودند. مجرمان سایبری با کدهایی ساده از آن‌ها سوءاستفاده می‌کردند و به همه‌چیز از رمزهای عبور و حتی عکس‌های پاک‌شده‌ی کاربر دسترسی پیدا می‌کردند. توضیح چگونگی اجرای تهدیدهای فوق از حوصله‌ی این مقاله خارج است، اما به‌صورت خلاصه آن‌ها از قابلیت اجرای نظری و تخمینی در پردازنده سوءاستفاده می‌کردند. پردازنده در چنین وضعیتی وظیفه‌ی بعدی خود را پیش‌بینی می‌کند که در صورت ایجاد اشکال، داده‌های غلط را در حافظه‌ی پنهان ذخیره خواهد کرد.

پس از ذخیره‌سازی داد‌ه‌ها در حافظه‌ی پنهان، آسیب‌پذیری‌های مذکور قابلیت خواندن آن‌ها را بدون امکان ردگیری داشتند که درنهایت به کاهش امنیتی سیستم منجر می‌شد. به‌علاوه عدم امکان ردگیری، شانس تشخیص آلودگی یا ضربه‌ی امنیتی را کاهش می‌داد. درنهایت بسته‌های امنیتی اصلاحی برای آسیب‌پذیری‌ها ارائه شد و محصولات اینتل دیگر در معرض خطر نبودند. ازطرفی محصولات آن‌ها با کاهش کارایی روبه‌رو شدند که برخی اوقات به ۳۰ درصد می‌رسید.

در روزهایی که اخبار آسیب‌پذیری‌ها همه‌ی رسانه‌های دنیای فناوری را پر کرده بود، AMD کمتر از دیگران آسیب دید. درواقع این تصور ایجاد شد که پردازنده‌های آن‌ شرکت، انتخاب‌های امن‌تری هستند؛ در حالی که هنوز پردازنده‌های AMD هم از تهدید‌های Spectre در امان نبودند. به‌ هر حال اکنون نیز اینتل بیشتر از AMD در معرض حمله‌های رسانه‌ای پیرامون آسیب‌پذیری‌های امنیتی قرار دارد و به‌نوعی نبرد امنیتی تمام نشده است.

ارزش محصول

شرکت AMD در سال ۲۰۱۸ نسل دوم پردازنده‌های رایزن خود را به بازار عرضه کرد. پردازنده‌ی Ryzen 7 2700X در مرکز اخبار رونمایی بود و برای دسته‌ی HEDT هم Threadripper 2990WX معرفی شد. محصولات جدید AMD طوفانی را در بازار پردازنده ایجاد کردند و به ترتیب پردازنده‌های Intel Core i7-8700K و Core i9-7980XE را شکست دادند. به‌علاوه بنچمارک محصولات جدید نشان می‌داد که پردازنده‌های AMD علاوه بر پردازش چندهسته‌ای، در پردازش تک‌هسته‌ای اینتل را پشت سر می‌گذارند.

اینتل در واکنش به شکست اخیر خود، محصولی را عرضه کرد تا Ryzen 7 2700X را پشت سر بگذارد. آن‌ها Core i9-9900K را معرفی کردند که البته قیمت ۴۷۹ دلاری آن نسبت به قیمت ۳۲۹ دلاری محصول رقیب، تاحدودی از ارزش‌هایش کم می‌کرد. آزمایش‌ها نشان می‌دهند که محصول جدید اینتل در بنچمارک گیک‌بنچ ۲۲ درصد و در ساین‌بنچ تنها سه درصد بهتر از رقیب عمل می‌کند، در حالی که برچسب قیمتی آن ۳۲ درصد بیشتر است. درنهایت پردازنده‌ی اینتل با وجود سریع‌تر بودن، با قیمت بیشتر و ۶ ماه تأخیر عرضه شد که ارزش آن را کاهش می‌داد.

AMD در سال‌های گذشته سطح مناسبی از کارایی و کیفیت را در محصولات خود عرضه کرده است که با قیمت مناسب ترکیب می‌شود. آن‌ها در بخش کارت‌های گرافیک هم همین روند را داشته‌اند. به‌عنوان مثال Radeon RX 5700 XT محصولی بود که با کارایی بالا، انویدیا را مجبور به تولید کارت‌های گرافیک حرفه‌ای‌تر و البته گران‌تر کرد.

دنیای پردازش گرافیکی

اگرچه AMD توجه زیادی را در بخش پردازنده‌ها و کارت‌های گرافیکی به خود جلب نمی‌کند، نمی‌توان از حضور و تأثیر آن‌ها در بازار مذکور غافل ماند. البته شرکت هیچ‌گاه در بازار گرافیکی نتوانست خود را به رقیب اصلی خود یعنی انویدیا برساند و پیروزی رقابت با اینتل در بخش گرافیک تکرار نشد.

آخرین مرتبه‌ای که شاهد رقابتی جدی در بازار کارت‌های گرافیک بودیم، به سال ۲۰۱۳ باز می‌گردد. در آن زمان AMD Radeon R9 290 و R9 290X توانایی رقابت با پرچمدارهای انویدیا را داشتند. در دنیای قطعات کامپیوتری، چنین دوره‌ی زمانی ۶ ساله به‌نوعی یک تاریخ دور محسوب می‌شود. از آن زمان تاکنون شاهد شکافی عمیق در بازار پردازنده‌های گرافیکی بوده‌ایم. AMD در یک سمت بازار به تولید محصولات اقتصادی مشغول شد و بازار حرفه‌ای را به انویدیا با محصولاتی همچون RTX 2080 Ti واگذار کرد. البته آن‌ها با Radeon RX Vega 64 تاحدودی به محصول رقیب یعنی GTX 1080 نزدیک شدند، اما توانایی شکست GTX 1080 Ti را نداشتند.

اوضاع رقابت گرافیگی در ماه‌های اخیر تغییراتی نسبی داشت. AMD محصولاتی همچون Radeon RX 5700 XT و RX 5700 را به بازار عرضه کرد که کارایی بهتری در ترکیب با قیمت نسبت به محصولات انویدیا ارائه می‌کنند. رقبای این محصولات در سبد انویدیا، GeForce RTX 2060 Super و RTX 2060 هستند.

AMD پس از مراسم CES 2019 محصولی به‌نام Radeon VII به بازار پردازنده‌های گرافیکی عرضه کرد. کارت جدید نتوانست با RTX 2080 از اینتل رقابتی جدی داشته باشد و قطعا از RTX 2080 Ti هم شکست می‌خورد. درنتیجه باز هم انویدیا به فرمانروایی در بازار محصولات حرفه‌ای ادامه داد. به‌هرحال نشانه‌هایی از تلاش مجدد و شاید پیشرفت AMD در بازارهای حرفه‌ای وجود دارد، اما نمی‌توان نهایی شدن تلاش‌ها و نتیجه‌ی آن‌ها را تا پیش از ۲۰۲۰ تأیید کرد.

آینده‌ی روشن

در حال حاضر AMD Ryzen 9 3900X در بازار فرمانروایی می‌کند. محصول مذکور نه‌تنها در بررسی‌ها و آزمایش‌ها رقبا را پشت سر می‌گذارد، بلکه در فروش هم رکورد قابل توجهی از خود بر جای گذاشت. در حال حاضر جدی‌ترین رقیب این پردازنده در سبد اینتل، Core i9-9920X است که البته قیمتی تقریبا دوبرابری دارد. با نگاهی به وضعیت کنونی AMD در بازار پردازنده‌ها باید از خود بپرسیم که چه آینده‌ای در انتظار آن‌ها و بازار خواهد بود؟

AMD در ماه سپتامبر سال جاری پردازنده‌ی قدرتمندتری به‌نام Ryzen 3950X عرضه خواهد کرد که فاصله‌ با محصولات اینتل را باز هم افزایش می‌دهد. البته برخی تخمین می‌زنند که محصول ۱۰ هسته‌ای جدیدی از اینتل در سری Comet Lake به بازار عرضه شود؛ محصولی که شاید به فرمانروایی 3900X پایان دهد. به‌هرحال همه‌ی این موارد تخمین و احتمال هستند.

سری پردازنده‌های Ryzen 3000 شرکت AMD کارایی IPC را به میزان ۱۵ درصد افزایش دادند که رکوردهای انجام پردازش در حالت تک هسته‌ای را به فاصله‌ای نزدیک به اینتل رساند. اگر شرکت روند کنونی خود را تا زمانی‌که اینتل در فناوری‌های تولید ۱۴ نانومتری گرفتار است، حفظ کند، شاید شاهد سلطه‌ی آن‌ها بر بازار پردازنده‌های مرکزی هم باشیم.

AMD در سال‌های گذشته راهی طولانی و مهم را در صنعت پردازنده طی کرد. به نظر نمی‌رسد آن‌ها روند رشد خود را کاهش دهند یا متوقف کنند. به‌علاوه نشانه‌هایی از حمله‌ی آن‌ها به بازار پردازنده‌های گرافیکی هم دیده می‌شود که شاید با پردازنده‌هایی همچون Navi همان رویکرد پردازنده‌های مرکزی را تکرار کنند.

بازی به سبک حریف

مطالب بالا نشان داد که AMD در سال‌های اخیر به‌خوبی موفق به کاهش فاصله با رقیب دیرینه‌ی خود شده است. آن‌ها اکنون تهدیدی جدی برای فرمانروای همیشگی بازار محسوب می‌شوند و حتی در برخی بازارها بازیگر اصلی هستند. اینتل می‌تواند با کاهش قیمت، پاسخ کوتاه‌مدتی به فعالیت AMD داشته باشد، اما درطولانی‌مدت باید رویکردی کاملا تهاجمی و مستقیم پیش بگیرد. رویکرد مستقیم به‌معنای هسته‌های پردازشی بیشتر در قیمت پایین‌تر خواهد بود. به‌علاوه مقدار حافظه‌ی قابل پشتیبانی نیز باید افزایش پیدا کند.

اینتل در نیمه‌ی اول سال آینده‌ی میلادی سری کوپر لیک را به بازار عرضه خواهد کرد که با فناوری ۱۴ نانومتری تولید می‌شوند و همچنین پشتیبانی ویژه‌ای از قابلیت اختصاصی هوش مصنوعی AVX-512 دارند. تراشه‌ی مذکور به اینتل کمک می‌کند تا روی برخی از بازارهای اصلی مورد نظر خود متمرکز شود، اما به‌ هر حال فاصله‌ی رقابتی دو شرکت را کم نمی‌کند. به‌علاوه آن‌ها در اضافه کردن پشتیبانی از حافظه‌ی رم بیشتر هم چالش خواهند داشت چون AMD از هم‌اکنون قول چنین پیشرفتی را در پردازنده‌های خود داده است.

برنامه‌ی اینتل برای محصولات آینده‌ی بخش سرور مانند آیس لیک هنوز آن‌چنان مشخص نیست. درواقع نمی‌دانیم که آیا هسته‌های جدیدی به پردازنده‌های مذکور اضافه می‌شود یا چه نوع طراحی برای آن‌ها در نظر گرفته خواهد شد. به‌هرحال هنوز یک سال تا عرضه‌ی آیس لیک برای سرورها فاصله داریم. تا زمانی‌که آن پردازنده‌ها برای عرضه به بازار آماده شوند، فناوری لیتوگرافی فرابنفش هفت نانومتری AMD هم آماده می‌شود. AMD با پردازنده‌های متعدد خود ازجمله سری Rome در بحث به‌روزرسانی و عرضه‌ی محصولات جدید بازار را تحت سلطه‌ی خود قرار داد. آن‌ها در ۱۲ تا ۲۴ ماه آینده وظیفه‌ی خطیر ارائه‌ی به‌روزرسانی‌های بهتر و بهینه‌سازی محصولات را بر عهده دارند. در صورت اجرای چنین روندی، AMD سهم مناسبی از بازار تجاری پردازنده خواهد داشت که دهه‌ها برای آن تلاش می‌کرد.

احتمال شکست مجدد

زمانی‌که AMD پردازنده‌های دو هسته‌ای Opteron و نسخه‌ی مخصوص مصرف‌کننده‌ یعنی Athlon 64 X2 را به بازار عرضه کرد، اکثر کاربران و کارشناسان، رسیدن آن‌ها به اینتل را پیش‌بینی می‌کردند. در کمتر از یک سال، اینتل سری Core 2 Duo را معرفی کرد که AMD را به مدت ۱۱ سال به‌دنبال خود کشید. در این مدت آن‌ها حواس‌پرتی بزرگی به‌نام خرید ATI هم داشتند که زنجیره‌ای از مشکلات را با خود به همراه داشت.

رقابت جدی با اینتل و تلاش برای کسب سهم بازار از آن‌ها، شباهت زیادی به ضربه زدن به دیوار لاستیکی با چکش فلزی دارد. شاید بتوان تغییر شکلی در دیوار ایجاد کرد، اما خراب کردن کامل آن بسیار دشوار است. به‌هرحال AMD برای کسب سهم بازار خصوصا در بخش سرور بهترین فرصت را با پردازنده‌های هفت نانومتری Epyc ایجاد کرد، اما کسب سهم در این بخش، فرایندی آهسته و نیازمند دقت بالا خواهد بود. اگر AMD می‌خواهد از جدیدترین فرصت خود برای فشار بر رقیب همیشگی استفاده کند، باید رویکردی متفاوت با سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ در پیش بگیرد.

استفاده از اصطلاح «دوران طلایی» برای وضعیت کنونی AMD دور از انصاف نیست. هرچند نمی‌توان هیچ اظهارنظر روشنی درباره‌ی ادامه‌ی روند کنونی و حفظ موقعیت فعلی شرکت‌ها داشت، اما وضعیت غول‌های پردازنده امروز بیش از همیشه به رقابتی نزدیک و حتی برابر شبیه است.