گروهی از پژوهشگران شیمی و مهندسی شیمی کشورمان با دستیابی به یک فناوری پیشرفته، موفق به تبدیل انواع ضایعات هیدروکربنی جامد و مایع به فرآورده‌های نفتی شده و قصد دارند واحد صنعتی این طرح را با ظرفیت تولید سالانه 10 هزار تن گازوییل و بنزین از زباله و ضایعات آلی راه‌اندازی کنند. در این راستا، واحد نیمه صنعتی بازیافت و تبدیل ضایعات نفتی به سوخت نیز با موفقیت به بهره برداری و کارایی آن به تایید چند مرکز علمی و فناوری کشور رسیده است. با این حال، اجرای فاز صنعتی طرح به دلیل کم توجهی دستگاه‌های ذیربط در تخصیص بودجه با مشکلات جدی مواجه شده است.مهندس سید رامین حبیبی، دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست و مجری طرح در گفت‌وگو با خبرنگار فناوری ایسنا اظهار کرد: در این طرح با استفاده از راکتور طراحی شده و کاتالیست‌های خاص، انواع ضایعات هیدروکربنی از قبیل نایلون، PET، چرم مصنوعی، تایر و لاستیک، روغن سوخته و هیدروکربورهای ضایعاتی و کانسارهای معدنی نفتی از طریق فرآیند پیرولیز به گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی تبدیل می‌شوند.به گفته وی، طبق آزمایش‌های اولیه با استفاده از این سیستم، ضایعات تایر تا 45 درصد، PET تا 4 درصد، نایلون و روغن سوخته تا 80 درصد به گازوئیل تبدیل می‌شوند.این محقق خاطرنشان کرد: بررسی‌های ما همچنین نشان داد با استفاده از این شیوه، قیر طبیعی که یکی از دو منبع عمده آن در منطقه کرمانشاه قرار دارد تا 55 درصد، قابل تبدیل به گازوئیل است.وی در خصوص روند اجرای این طرح گفت: پایلوت این سیستم با ظرفیت 400 کیلوگرم خوراک روزانه به بهره‌برداری رسیده که قادر است به طور متوسط حدود 250 لیتر در روز گازوئیل تولید کند. این سیستم حسب کاتالیست به کار رفته گازوییل با استانداردهای کیفی مناسب، نفت سفید با کیفیت خوب یا بنزین با اکتان پایین تولید می‌کند.

سیستم نیمه صنعتی بازیافت و تبدیل ضایعات

حبیبی درباره نحوه عملکرد سیستم گفت: این مجموعه شامل یک کوره دوار (روتاری) است که با تنظیم دما و افزودن کاتالیزور فرآیند پیرولیز (ذوب مواد در مجاورت حرارت و در غیاب اکسیژن) در آن انجام می‌شود. سیستم کاملا بسته است و پسماند آن نیز بر حسب نوع خوراک به کار رفته نوعی ترکیب کربنی است؛ مثلا اگر خوراک سیستم تایر باشد، دوده، اگر PET باشد، کک و اگر قیر طبیعی باشد، ذغال اکتیو است که هر یک از این پسماندها نیز در صنایع مختلف کاربرد دارند.حبیبی در پاسخ به این سوال که ضایعات قبل از ورود به سیستم باید چه مراحلی را بگذرانند، گفت: سیستم بازیافت و تبدیل ضایعات هیدروکربنی به صورتی طراحی شده که می‌توان بدون نیاز به هیچ گونه آماده‌سازی - به جز خرد کردن - ترکیبی از ضایعات را حتی همراه آب و شن و ماسه و فلزات وارد راکتور کرده و محصول مورد نظر را استحصال کرد. از دیگر کاربردهای سیستم بازیافت ابداعی، جداسازی آب نفتی کشتی‌ها و صنایع کشتیرانی و لجن نفتی سر چاه‌های نفت است که هیدروکربن‌های آن حاوی مقادیر زیادی آب، شن و ماسه است.وی که معتقد است راه‌اندازی واحد صنعتی بازیافت ضایعات هیدروکربنی و تبدیل آن به فرآورده‌های نفتی ضمن رفع بخش قابل توجهی از مشکلات زیست محیطی ناشی از ضایعات هیدروکربنی، سودآوری ارزی و ریالی هنگفتی برای کشور به همراه خواهد داشت، درباره روند اجرای طرح و راه‌اندازی واحد صنعتی بازیافت و تبدیل ضایعات به گازوییل به ایسنا گفت: این طرح به کارگروه تخصصی شرکتهای تعاونی دانش بنیان ارائه و پس از تصویب در تیر ماه 90 مقرر شد که نمونه پایلوت سیستم راه‌اندازی شود تا پس از حصول اطمینان از کارایی آن طرح جهت دریافت حمایت به بانک تعاون معرفی شود. متعاقب آن واحد پایلوت در مقیاس یک صدم با صرف هزینه‌ای حدود 400 میلیون ریال احداث شد و پس از بررسی و تایید طرح در 18 اردیبهشت ماه 91 از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای دریافت تسهیلات اختصاص یافته به طرح‌های شرکتهای دانش بنیان به بانک توسعه تعاون معرفی شدیم.وی خاطرنشان کرد: این طرح 20 تیر ماه به تایید کارشناسان پارک فناوری پردیس رسید و مقرر شد، دو میلیارد تومان اعتبار به آن اختصاص یابد. با این حال در شرایطی که منتظر دریافت تسهیلات پیش‌بینی شده از سوی بانک بودیم، معاونت توسعه مدیریت و منابع معاونت علمی و فناری ریاست جمهوری طی نامه‌ای به بانک توسعه تعاون اعلام کرد که با توجه به عملکرد نامناسب بانک در تخصیص تسهیلات، اجرای تفاهم‌نامه تعاونی‌های دانش بنیان ناموفق بوده و از سوی معاونت ملغی شده است.

سید رامین حبیبی

حبیبی تصریح کرد: با این تصمیم وضعیت این طرح کاملا در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است؛ در حالی که تاکنون حدود 60 میلیون تومان برای اجرای آن و راه‌اندازی واحد پایلوت هزینه کرده‌ایم. در شرایط فعلی اغلب همکاران طرح دلسرد شده و امید چندانی به اجرایی شدن آن ندارند و تنها پاسخی که طی این مدت به ما داده‌ شده این است که قرار است کار گروهی چهار نفره تشکیل شده و در مورد ادامه یا توقف اعطای تسهیلات و نحوه آن تصمیم‌گیری شود. یعنی عملا تا مدتها خبری از تخصیص تسهیلات مصوب نیست.وی در عین حال خاطرنشان کرد: این طرح که به تایید پارک فناوری پردیس، پارک علم و فناوری کرمانشاه و کانون قیر طبیعی رسیده خوشبختانه با استقبال خوب منطقه ویژه اقتصادی پارس مواجه شده و در حال حاضر در حال مذاکره برای اجرای طرح در منطقه هستیم.