به گزارش خبرنگار مهر، شیار هلال شکل خلیج فارس به گفته کارشناسان و محققان بیش از یک چهارم ذخایر فسیلی جهان را در خود جای داده است و شاید یکی از دلایلی که در طول قرن ها دولت ها به دنبال دست یابی به آن بوده اند نیز همین امر است.خلیج فارس از طریق دریای عمان به اقیانوس هند و آب‌های آزاد راه می‌یابد. این خلیج طولی نزدیک به 900 کیلومتر و پهنایی نزدیک به 240 کیلومتر دارد و در کشاله و چین‌خوردگی‌های پست و فرو افتاده جنوب زاگرس پدید آمده است.
دریایی که از پارس می‌رود
اما خلیج فارس طبق اسناد موجود از هزاره هشتم پیش از میلاد مورد استفاده تجاری و نظامی ملل دنیای قدیم قرار گرفته است.بر اساس اسناد و کتاب های موجود پارتها دو راه تجاری را تحت کنترل داشتند که یکی از آن دو ، راه تجاریی بوده که از کنار فرات و از آسیای صغیر و سوریه و بین النهرین شمالی به سمت خلیج فارس گسترده بوده است .داریوش پادشاه ایران هخامنشی ، برای گسترش بازرگانی در ایران دستور داد کانال سوئزایجاد شود تا کشتی های بازرگانی بتوانند از دریای پارس واز دریای سرخ به مصر و مدیترانه راه یابند .در سنگ نبشته داریوش هخامنشی در مصر متعلق به سال 518 تا 505 پیش از میلاد، که هنگام حفر کانال سوئز به دست آمده است، در عبارت «درایه تپه هچا پارسا آیی تی هنی» به معنای «دریایی که از پارس می‌رود یا سر می‌گیرد»، نام دریای پارس آمده است.ایرانیان در روزگار هخامنشی این دریا را «پارسا درایا» یا دریای پارس می‌خواندند. در کتیبه‌هایی که از داریوش در تنگه هرمز نیز یافت شده، عبارتی پیرامون دریایی که از «پارس‌رود» سرچشمه می‌گرفته است به چشم می‌خورد.در کتاب حدود العالم به عنوان قدیمی‌ترین کتاب جغرافیا به زبان فارسی که حدود هزار سال قبل تألیف شده است آمده است: «خلیج پارس از حد پارس برگیرد، با پهنای اندک تا به حدود سند.»
آغاز تاخت و تاز به خلیج فارس
اما در طول تاریخ همواره استعمارگران سودجو برای دست یابی به موقعیت بالای خلیج فارس قصد تصاحب آن را داشته اند و این تلاش از سوی دولت ها به شیوه های مختلف صورت گرفته است . بر اساس آنچه ایرج افشار در کتاب «نام خلیج فارس » نوشته است؛ در عصر صفوی بود که عثمانیها تاخت و تاز به خلیج فارس را شروع کرده بودند و هرروز بر نیروی دریایی و تقویت آن می افزودند و پرتغالی ها از طرف دیگر در حدود سده 16 میلادی براین منطقه تسلط کامل داشتند و با عثمانیها درگیربودند تا آن که سرانجام در سال 1587 م شاه عباس به کمک انگلیسی ها پرتغالی ها را عقب راندند و در عوض پای انگلیسیها به این منطقه کاملاً باز شد و هلندیها در سال 1033 هـ با به دست گرفتن تنگه هرمز، سهمی از بازرگانی ایران را تصاحب کردند . این امر باعث کشمکش با انگلیسیها شد. چندی نگذشت که در سال 1075هـ شرکت فرانسوی هند خاوری تاسیس و رقیب دیگری افزوده شد. البته، باید یادآورشد در زمان حکومت افشاریان نادرشاه توانست نیروی دریایی در خلیج فارس ایجاد کند و چندفروند کشتی از انگلیس وهلندیها بخرد.اما ظاهرا تلاش غربی ها در دوره قاجار بیش از هر زمان دیگری بوده است . استعمارگری انگلستان در آن دوران و البته بی تدبیری شاهان قاجار شرایط را برای حضور انگلیس، فرانسه و روسیه محیا کرد. این روند تا پایان جنگ جهانی دوم و سردمداری پهلوی ها ادمه داشت. دردوران پهلوی اداره خلیج فارس دوباره به دست ایران بازگشت و با تقویت نیروی دریایی اراین توانست اداره خلیج فارس را بدست گیرد.اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی که آمریکا و غربی ها دیگر نمی تواستند با حضور در ایران به مقاصد خود دست یابندهمواره در تلاش بودند تا با ایجاد نا امنی در منطقه و استفاده از دسیسه های گوناگون به خواسته های خود دست یابند. تغییر نام خلیج فارس نیز از جمله همین دسیسه هاست.موضوع تغییر نام خلیج فارس از دهه سوم قرن بیستم به دنبال سیاست فارسی‌زدایی انگلیسیها در منطقه خلیج فارس مطرح شد. هدف اصلی سیاست یاد شده توسعه سرزمین انگلستان در منطقه خلیج فارس بود. پرونده عمل تغییر نام خلیج فارس به سال 1937م/ 1316 هـ ش ، تشکیل شده و هم اینک در وزارت امور خارجه انگلیس موجود است.براساس این پرونده ج اولین کسی که آشارا واژه «خلیج فارس» را جعل نمود و «خلیج عربی»رابه جای آن بکاربرد، کارگزار استعمار پلید انگلیسی در خلیج فارس به نام « لرد بلگریو» است که که در کتاب خود می نویسد :« خلیج فارس که تازیان اینک آن را خلیج ع رب ی گویند...»هدف این کارگزار این بود که این واژه ساختگی رادربین کشورهای منطقه خلیج فارس بویژه اعراب، رواج دهد.امروزه نیز آمریکا و انگلیس با تحریک کشورهای حاشیه خلیج همیشه فارس، بخصوص کشور کوچک و وابسته امارات متحده عربی، درصدد ایجاد ناامنی در منطقه بوده و باترفند «خلیج ع رب ی» ، سعی در راه اندازی جنگ روانی و به دنبال آن فشارهای سیاسی علیه ایران دارد.
برخی اسناد موجود
اما آنچه که غربی ها و اعراب از خاطر برده اند، اسناد بسیار زیاد موجودی است که خلیج فارس را از گذشته های بسیار دور تا به امروز همواره خلیج فارس می داند.منابع اسلامی موجود در این باره نشان می دهد که پس از فتح ایران توسط اعراب در سده هفتم پس از میلاد، تلاشی برای تغییر نام «دریای پارسی» صورت نگرفت. اعراب مسلمان، عموماً این خلیج را«بحرالفارسی» (دریای پارسی) می‌نامیدند و این نام از سوی امپراتوری‌های ایرانی، ترک و عربی هم که در 1200 سال بعد منطقه را تحت سلطه خود داشتند مورد احترام قرار گرفت.محققان اسلامی نظیر استخری، مسعودی، بیرونی، ابن حقول، مقدسی، مستوفی، ناصرخسرو، الطاهرین مطهر المقدسی (بشاری)، ابوالقاسم بن محمدبن حوقل و ... که مطالعه در اطراف این دریای ایرانی را تا قرن 15 ادامه دادند، در اثار و نوشته‌های خود از آب‌های جنوب ایران به نام‌های بحر فارس، البحر الفارسی، بحر مکران، الخلیج الفارسی و خلیج فارس یاد کرده‌اند. حتی از این جغرافی‌دانان نقشه‌هایی موجود است که اقیانوس هند را البحر الفارسی نام گذارده‌اند.در منابع غربی نیز با وجود تلاش های بسیار زیادی که برای تصاحب خلیج فارس صورت گرفته است، منابعی بجای مانده که بر صراحت نام خلیج فارس تکیه می‌کنند.در سال 1892، لرد کرزن، وزیر خارجه انگلستان، در کتاب «ایران و قضیه ایران» مکرراً به نام خلیج فارس اشاره کرده است.ویلیام راجرز، وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده آمریکا، در گزارش مورخه 1971 میلادی خود در مورد سیاست خارجی این کشور از نام خلیج فارس استفاده کرده است.در فرهنگهایی که به زبانهای مختلف تدوین و چاپ شده است، از جمله فرهنگهای آلمانی، انگلیسی، امریکایی،فرانسوی، ترکی و ... خلیج فارس نیز به همین نام آورده شده است.یکی از معروف‌ترین دایره‌المعارف‌های دنیا یعنی المنجد، سند قاطعی برای مراجعه است که از ترکیب خلیج فارس بهره برده است.بر اساس اسناد حقوقی دلایل و مستندات حقوقی معتبری درباره اصالت نام خلیج فارس وجود دارد که به قرن 16 میلادی باز می‌گردد.طی سالهای 1507 تا 1560 در کلیه موافقت‌هایی که پرتغال، اسپانیا، بریتانیا، هلند، فرانسه، آلمان با دولت ایران داشتند حتی در متون عربی نیز از عبارت «خلیج الفارسی» و در متن انگلیسی «پرشین گلف» استفاده شده است.از جمله این اسناد استقلال کویت است که میان امیر این کشور ونمایندگان بریتانیا منعقدشده است. این سند که توسط عبدالسالم الصباح نیز امضا شده است، چنین آغاز می‌شود: «حضرت صاحب الفخامه الفخیم السیاسی لصاحبه اجلاله من الخلیج فارسی المحترم ...»درسازمان ملل متحد تا به حال دو بار نام تاریخی و اصیل این آبراه را «خلیج فارس» اعلام کرده است. سازمان ملل خلیج فارس را نامی تازه می‌داند که از آغاز قرن بیستم جانشین نام کهن دریای پارس شده و بیش از دریای فارس مورد استفاده قرار گرفته است.دبیرخانه این سازمان در سند مورخ 5 مارس سال 1971 میلادی و یادداشت (AD311/GEN) به دولت ایران یادآور می‌شود که بنابر عرف جاری در دبیرخانه سازمان ملل متحد در اسناد و نقشه‌های جغرافیایی، منطقه آبی بین ایران از سمت شمال و خاور و تعدادی از کشورهای عربی از سوی جنوب و باختر به نام خلیج فارس نامیده می‌شود،و این بنا بر عرف قدیمی انتشار اطلس‌ها و فرهنگهای جغرافیایی است.دومین بیانیه به تاریخ دهم آگوست 1984 ثبت شده است و در هر موقعیت، همه 22 کشور عربی نیز اسناد سازمان ملل را امضا کرده‌اند.این دبیرخانه همچنین بابت اشتباهاتی که سازمان ملل در برخی اسناد در به کار بردن نام خلیج فارس مرتکب شده، عذرخواهی کرده آن را اشتباه سهوی دانسته (سند 26 ژوئن 1991 میلادی در سازمان ملل) و از کارگزاران سازمان خواسته است که همواره این موضع ایران را در نظر داشته باشند. ضمن اینکه کنفرانس سالیانه سازمان ملل درباره هماهنگی در مورد نام‌های جغرافیایی نیز هر سال بر نام خلیج فارس تأکید کرده است. اما گذشته از این اسناد نقشه هایی نیز از دوره های مختلف تاریخی موجود است که در همه این نقشه ها و حتی در نقشه هایی که از در عربستان موجود بوده است، نام خلیج فارس همواره حک شده است.
"در کتاب های جغرافیای آمریکای لاتین خلیج فارس بیشتر به عنوان Persicumو یا دریای پارس اشاره شده است. در اصطلاح لاتین Sinus Persicus معادل Persicher golf بوده که به زبان فرانسه Persico gof به زبان ایتالیائی، Persidskizalirدر زبان روسی Perusha Wan که همه این واژه ها به معنی پارس است.
تبادل لینک هوشمند