رقابت بر سر استخراج معادن سياركي

 

سال گذشته گروهي از كارآفرينان ثروتمند، دانشمندان علوم سياره‌اي، آينده‌نگرها و فضا‌نوردان و دانشمندان فضايي گردهم آمدند و آغاز به كار شركتي به نام منابع سياره‌اي را اعلام كردند. اين خبر مهمي به شمار مي‌رفت. براي اولين بار در تاريخ شركتي تجاري براي بهره‌برداري اقتصادي از منابع بيرون سياره زمين تاسيس شده بود. هدف شركت منابع سياره‌اي، در اولين گام، سيارك‌هاي سرگردان منظومه شمسي بود.اكنون دومين شركت تجاري با هدف كاوش و استخراج منابع سيارك‌هاي اطراف زمين تاسيس شده است. اين شركت به نام صنايع اعماق فضا (Deep Space Industries Inc) فعاليت خود را آغاز كرده و همانند شركت منابع سياره‌اي برنامه خود را بر سيارك‌ها متمركز كرده است. در بين موسسان و مشاوران اين شركت تعداد زيادي از افرادي كه سابقه فعاليت تجاري در زمينه فضا دارند و همچنين مشاوران علمي و همكاران سابق ناسا به چشم مي‌خورد.انتخاب سيارك‌ها براي فعاليت‌هاي تجاري انتخاب درستي به شمار مي‌رود. تاكنون بيش از 9 هزار سيارك نزديك به زمين شناخته‌شده و البته تعداد سيارك‌هاي منظومه شمسي بسيار بيش از اين تعداد است. يكي از اصلي ترين هدف‌ها در استخراج اين سيارك‌ها برداشت منابع معدني و از همه مهم‌تر آب از اين سيارك‌هاست. سيارك‌هاي اطراف ما داراي منابعي از يخ آب درون خود هستند و اين شركت‌ها يكي از اصلي‌ترين اهداف خود را استخراج اين آب در فضا گذاشته‌اند. آب استخراج‌شده در اين طرح‌‌ها به اكسيژن و هيدروژن خرد مي‌شود و در واقع محصول نهايي اين استخراج در مرحله اول اكسيژن و هيدروژن است. اين ذخيره با ارزشي در فضاست، اما كاربرد آن چه خواهد بود؟

سوداي معادن منظومه

طراحان اين شركت‌ها معتقدند اين مواد خام اصلي‌ترين نياز براي سفرهاي آينده فضايي را تشكيل مي‌دهند و بخشي از سوخت فضاپيماهاي آينده وابسته به آنهاست از آنجايي كه حمل مقدار زيادي سوخت از روي زمين به دليل گرانش زمين بسيار دشوار و هزينه‌بر است، سفينه‌هاي فضايي آينده مي‌توانند از منابعي كه اين شركت‌ها در فضا استخراج كرده‌اند، استفاده كرده و به عنوان سوخت خود براي كاوش‌‌هاي دور و دراز منظومه شمسي استفاده كنند.هر دو شركت برنامه خود را با سفينه‌هاي ارزان‌قيمت شناسايي شروع خواهند كرد و پس از انتخاب هدف، در ماموريت‌هاي پيچيده‌تر بعدي شروع به استخراج مواد و برگرداندن آنها به نزديكي زمين مي‌كنند.در آينده ماموريت‌هاي فضايي سرنشين‌دار يا روباتيك به مقاصدي نظير ماه، سيارك‌ها، دنباله‌دارها، مريخ و اقمار آن و شايد اقمار مشتري نيازمند سوخت بالايي هستند كه بخشي از آن به اين ترتيب مي‌تواند به دست آيد.اما اين همه داستان نيست. بخش ديگري از اهداف اين شركت‌ها و بويژه شركت تازه تاسيس صنايع اعماق فضا، به استخراج مواد معدني و فلزات از سيارك‌ها اختصاص دارد. آنها قصد دارند د‌‌ر مرحله‌هاي بعدي به سراغ چنين موادي بروند، اما سوال اينجاست كه اين استخراج فلزات و منابع معدني از سيارك‌ها با چه هدفي است، آيا قرار است آنها را به عنوان مواد خام به زمين برگردانيم و در اينجا مورد استفاده قرار دهيم؟ شايد يك راه‌‌حل چنين موضوعي باشد بخصوص در‌باره مواد معدني يا فلزات كمياب و ارزشمندي كه روي زمين لازم است، اما فناوري نو‌ظهور ديگري كه اين روزها خبرهاي هيجان‌انگيزي از آن به گوش مي‌رسد راه ديگري پيش آينده فعاليت‌هاي فضايي و در نتيجه اين شركت‌ها گذاشته است.

كارخانه در فضا

مدت‌هاست متخصصان روي ايده چاپگرهاي سه بعدي كار مي‌كنند. در حالت ساده يك پرينتر سه بعدي ابزاري است كه مواد خام را از شما مي‌گيرد و با لايه چيني سه بعدي ابزاري را توليد مي‌كند. در حالت ساده مثلا شما مي‌توانيد طرح يك مجسمه را به چنين پرينتري بدهيد و در نهايت نسخه كال اين پرينتر را تحويل بگيريد. اگر شتابي كه رشد اين فناوري دارد حفظ شود، پرينترهاي سه‌بعدي به يكي از مهم‌ترين فناوري‌هاي سال‌هاي آينده تبديل خواهند شد كه اساس روش زندگي ما روي زمين را براي هميشه تغيير مي‌دهند. در آينده‌اي نه‌چندان دور شما مي‌توانيد چنين پرينتري را در خانه داشته باشيد و قطعات و ابزارهاي مورد نياز خود را در خانه بسازيد.

شايد بتوان از روش‌هاي اين شركت‌ها در زماني كه سياركي در مسير زمين قرار مي‌گيرد و به نوعي تهديد بدل مي‌شود استفاده كرد

از هم اكنون طليعه كاربردهاي شگفت‌انگيز اين پرينترها نمايان شده است. در هفته مد پاريس لباسي به نمايش گذاشته شده بود كه با كمك يك پرينتر سه بعدي پيشرفته تهيه شده بود. طراح، جزئيات طرح خود و مواد اوليه را در اختيار تيم فني گذاشته و آنها با كمك يك پرينتر پيشرفته سه‌بعدي لباس را به طور كامل ساخته بودند.كاربرد اين فناوري در آينده اين شركت‌ها فوق‌العاده چشمگير خواهد بود. اگر اين فناوري با سرعت فعلي پيش برود زماني كه شركت‌هاي تجاري آماده استخراج مواد معدني و فلزات سيارك‌ها بشوند دليلي براي برگرداندن آنها به زمين ندارند. آنها مي‌توانند سفارش ساخت قطعاتي را دريافت كرده و آن قطعات ـ كه ممكن است قطعات و بخش‌هاي يك سفينه فضايي بزرگ باشد ـ‌ را در مدار زمين و به كمك اين پرينترهاي صنعتي سه‌بعدي آماده كنند. اين كار هزينه و دشواري‌هاي ساخت سفينه‌هاي عظيمي را كه براي سفرهاي دور و دراز در منظومه شمسي و شايد روزي به مقصد فراسوي آن وجود دارد به گونه چشمگيري كاهش مي‌دهد.

عصر شركت‌هاي خصوصي فضايي

بالا گرفتن حضور بخش خصوصي در فعاليت‌هاي تجاري فضايي مي‌تواند جان دوباره‌اي به اكتشافات فضايي بدهد؛ البته از هم اكنون برخي نگراني‌ها و دغدغه‌ها در باره آينده حضور بخش خصوصي در فضا وجود دارد. مالكيت منابع فراسوي جو در اختيار چه كسي است؟ آيا كشورها مي‌توانند ادعاي مالكيتي مثلا بر سيارك‌ها داشته باشند؟ آيا شركت‌هاي خصوصي مجازند هر سياركي را از مسير خود منحرف كرده يا به كاوش و بهره‌برداري از آن بپردازند؟ در صورت بروز اختلاف ميان دو شركت تجاري يا نهادي علمي و يك شركت تجاري چه مرجعي بايد براي حل اين اختلافات مورد مراجعه قرار بگيرد؟ اما از سوي ديگر اين رقابت‌ها فرصت‌هاي بسياري را نيز در اختيار انسان‌ها قرار مي‌دهد. يكي از محصولات جنبي اين فعاليت‌ها مي‌تواند رسيدن به راه‌حلي براي حل مشكل سيارك‌هاي خطرناك اطراف زمين باشد.اگر اين شركت‌ها براي توسعه منافع تجاري خود مرزهاي فناوري‌هاي موجود را پيش ببرند شايد بتوان از روش‌هاي آنها در زماني كه سياركي در مسير زمين قرار مي‌گيرد و به نوعي تهديد بدل مي‌شود، استفاده كرد. از سوي ديگر چشم‌انداز آينده‌نگرانه‌تري كه وجود دارد اين است كه فعاليت و حضور اين شركت‌ها در كنار فعاليت‌هاي سازمان‌هاي ملي، شايد زمينه‌اي براي تحقق روياهاي سفرهاي فضايي دور‌تر را فراهم كند. شايد به كمك منابع و روش‌هايي كه شركت‌هاي تجاري در رقابت با هم تهيه مي‌كنند اين فرصت پديد آيد كه ماموريت‌هاي مريخي و ماموريت‌هايي به سوي اقمار مشتري و زحل راحت‌تر مورد بررسي قرار گرفته و در دستور كار قرار گيرد و در نهايت راه را براي سفر ماجراجويانه و فعلا دور از ذهن ما به مقصد ستاره‌هاي دور‌دست باز كند.تا آن زمان بايد اين واقعيت را پذيرفت كه بخش خصوصي با جديت وارد حوزه فضا شده است. موفقيت و آينده اين شركت‌ها مي‌تواند تاثيري چشمگير بر آينده حضور انسان در فضا داشته باشد.





تاريخ : جمعه 13 بهمن 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |