زندگی ارشمیدس، غرق در فرمول‌های ریاضی

 


 

زندگی ارشمیدس، غرق در فرمول‌های ریاضی

ارشمیدس، ریاضیدان و فیزیكدان یونانی سال 212 قبل از میلاد مسیح در سیراكوز به دنیا آمد. او بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین دانشمند و ریاضیدان دوران گذشته است. رازهای بسیاری از فعالیت‌های این دانشمند دوران باستان ناشناخته مانده است.ارشمیدس فرمول‌های زیادی را در ریاضیات، فیزیك، هندسه و علوم مهندسی كشف كرد كه یكی از مهم‌ترین آنها، تعادل مایعات است كه برای اجسام غوطه‌ور به كار می‌رود.جمله معروف «یافتم، یافتم» ارشمیدس در پی كشف راز جدیدی از علم او را در میان دانشمندان دیگر متمایز كرده است.وی تا آخرین لحظات زندگی‌اش مشغول تفكر در مسائل علمی بود و هر روزش را با كشیدن دایره‌ها و اشكال هندسی مختلف و انجام آزمایشات روی معادلات كشف‌شده‌اش، سپری می‌كرد.

اختراع مشهور ارشمیدس آب را به زمین‌های خشك باستان رساند و ارتش روم را برای سه سال پشت دروازه‌های یونان نگه داشت.از آثار علمی او می‌توان به كشف قانون شناورهای (معروف به قانون ارشمیدس)، تعیین جرم حجمی طلا و نقره و بعضی فلزات دیگر و اختراع پیچ مخصوص و حلزونی شكلی به نام پیچ ارشمیدس برای بالا بردن آب اشاره كرد.با توجه به نوشته‌های اندك در مورد زندگی این دانشمند، بیشتر تلاش‌ها برای شناخت زندگی ارشمیدس به گونه‌ای از افسانه‌ها و حقایق تشكیل شده و برخلاف فعالیت‌های ریاضی ارشمیدس مقالات كمی برای توضیح اختراعاتش نوشته است.شرح زندگی او چند دهه بعد از فوتش نوشته شد به این ترتیب جنبه‌های مختلفی در مورد موفقیت‌ها و ویژگی‌های اخلاقی او نانوشته و نامعلوم باقی مانده است.نوشته‌های ارشمیدس نشان می‌دهد كه او در ایالت سیراكوز كه مهم‌ترین بندر یونان بوده به دنیا آمده است و پدرش ستاره‌شناس بوده‌ است.او سال‌هایی را كه اندیشه‌اش شكل گرفت در آكادمی الكساندرای مصر گذراند، جایی كه طبق گزارشات با جانشین بهترین ریاضیدان ـ اقلیدس ـ درس خواند و كار كرد، هنگامی كه به اسكندریه آمد با بسیاری از دانشمندان آشنا شد و با آنها ارتباط دوستی برقرار كرد.علاقه و اشتیاق شدید ارشمیدس به مسائل هندسی باعث شد از مهندسی روی برگرداند. او پرآوازه‌ترین و پركاربردترین وسیله مهندسی یعنی پیچ ارشمیدس را كشف كرده است.به این ترتیب برای نخستین بار كاری كرد كه زمین‌های زراعی دلتای نیل را آبیاری كنند. پیچ آبی ارشمیدس، برای زهكشی آب از زیرزمین استفاده می‌شد كه با آن زمین‌ها را آبیاری می‌كردند.امروزه این امر فعالیتی استاندارد در مدیریت فاضلاب، آبیاری و سایر كاربردها در جایی است كه جابه‌جایی حجم زیادی از آب با كمترین تلاش لازم است.در طول زندگی ارشمیدس، معروف‌ترین اختراعاتش و احتمالا بیشتر حقوقش، از دوستی او با پادشاه هیرون دوم است. هیرون از ارشمیدس در تعجب بود و گاهی او را می‌آزمود.یكبار پادشاه از ارشمیدس پرسید كه چگونه با نیروی كم می‌توان وزن زیادی را جابه‌جا كرد؟ ارشمیدس تلاش كرد تا به پادشاه نشان دهد كه چگونه این كار ممكن است.از این رو شاهكار مهندسی تركیب قرقره و تئوری هیدرواستاتیك را نشان داد و تنها با مجموعه‌ای از قرقره‌ها توانست به تنهایی سه كشتی بزرگ را كه بیرون از لنگرگاه و در ساحل بودند، بكشد.یكی دیگر از دستاورد‌های این دانشمند مربوط به این ‌می‌شود كه ارشمیدس از فهم یگانه خودش در مورد اجسام استفاده كرد تا به اختراع بمب‌های مبتكرانه و ویران‌كننده‌ای در طول دومین جنگ كارتاژی اقدام كند.او سنگ‌انداز مخصوصی را توسعه داد كه توده‌های سنگ و كنده درخت را به سمت كشتی‌های مهاجم پرتاب می‌كرد. او یافته‌هایش را توسعه داد و یك جرثقیل مخفی با قلاب بزرگی ایجاد كرد كه كشتی مهاجمان را بلند می‌كرد، آنها را به بالا و پایین تكان می‌داد یا باعث می‌شد به عقب برگردند و تكه‌تكه شوند.به احتمال كم او توانسته بود با استفاده از آینه‌های بزرگ و بازتاب نورخورشید كشتی دشمنان را به خاكستر تبدیل كند.برخلاف این‌كه توانسته بود ارتش روم را برای سه سال پشت دروازه‌های یونان نگه دارد، اما در نهایت مستعمرات جزیره سیسیل به زیر آب رفت. در این میان امپراتور روم به طور خاص درخواست كرده بود كه ارشمیدس را برای او زنده بیاورند؛ اما سربازان روم او را در حالی كه روی یك مسأله ریاضی پشت میزش كار می‌كرد پیدا كردند و تلاش كردند كه او را دستگیر كنند، آنها به اشتباه فكر كردند كه ابزار ریاضی او یك سلاح عجیب است و یك سرباز او را در همان محل به قتل رساند.

 





تاريخ : دو شنبه 16 بهمن 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |