ورزش یكی از بهترین شیوه‌ها برای پیشگیری و مقابله با بیماری‌هاست اما نه فقط بیماری‌هایی مانند سرطان، دیابت و فشار خون، ورزش همه این خاصیت‌ها را دارد و البته فقط اینها نیست علاوه برتمام این موارد، برای تقویت عضلات چشم هم به ورزش نیاز داریم، این نوع ورزش، خستگی چشم‌ها را نیز برطرف ساخته و می‌تواند برای درمان مشكلات و بیماری‌های چشمی به ما كمك كند.پس از این به بعد وقتی حرف ورزش می‌شود، آن را به تمرینات خاصی كه تا امروز شناخته‌ایم، محدود نكنیم؛ چراكه اهمیت ورزش‌ها و تمرینات چشمی اگر نگوییم بیشتر از فعالیت‌های بدنی است، قطعا به همان اندازه خواهد بود.دكتر ابراهیم جعفرزاده‌پور، دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشكی تهران در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این‌باره توضیح می‌دهد: علاوه بر میزان تیزبینی كه نقش مهمی در سیستم بینایی انسان ایفا می‌كند، هماهنگی میان دو چشم و سرعت عملكرد بینایی نیز موارد مهمی است كه موجب افزایش قدرت و دقت بینایی افراد می‌شود.بنابراین همان‌طور كه افراد به دنبال شیوه‌های متفاوتی برای افزایش میزان تیزبینی و قدرت بینایی‌شان هستند، حتماً باید با استفاده از روش‌هایی خاص، بتوانند عملكرد بینایی خود را نیز بهبود بخشند، اما موضوع جالب توجه در این زمینه قدمت این تمرینات است.آن‌طور كه دكتر جعفرزاده‌پور می‌گوید این مطالب، جدید و مربوط به سال‌های اخیر نیست.در دوران باستان، ایرانی‌ها دوره‌های آموزشی خاصی برای افسران نظامی در نظر گرفته بودند تا به كمك آنها، افسران هنگام جنگ بهتر حركت كرده و دشمنان را شناسایی كنند.از اواسط قرن بیستم، دانشمندان این موارد را در چارچوبی علمی جا دادند تا امروزه دانشی به نام «ارتوپتیك» كه به معنای هماهنگی و توازن سیستم بینایی است، در دنیا به وجود آید.

تمرینات مختلف برای افراد متفاوت

این كه «چه كسانی باید ورزش‌ها و تمرینات بینایی را انجام دهند؟» شاید اولین سوالی باشد كه به ذهن همه ما خطور می‌كند؛ پاسخش هم ساده و صریح است: كسانی كه می‌خواهند عملكرد بینایی بهتری داشته باشند.دكتر جعفرزاده‌پور با اشاره به این موضوع كه هر یك از افراد جامعه نیازهای بینایی خاص و متفاوتی دارند، یادآور می‌شود: یكی از گروه‌هایی كه می‌توانند از این تمرینات كمك بگیرند، كسانی هستند كه اختلالات بینایی دارند.به عنوان نمونه افرادی كه دچار انحرافات یا تنبلی چشم هستند و كسانی كه با انحرافات مخفی یا مشكلات تطابقی چشم مواجه‌اند، با انجام تمرینات خاصی می‌توانند وضع و عملكرد بینایی خود را بهبود بخشند.به گفته وی، این تمرینات هم در منزل و هم در كلینیك و البته زیر نظر متخصص، قابل انجام است.دكتر جعفرزاده‌پور با اشاره به بخش دوم تمرینات بینایی، توضیح می‌دهد: این نوع تمرینات برای افرادی مناسب است كه نیازهای بینایی خاصی دارند. به عنوان مثال اشخاصی كه در زمینه‌های مختلف ورزشی فعالیت می‌كنند و در رده‌های قهرمانی قرار دارند، باید تمرینات ویژه‌ای برای عملكرد بهتر بینایی داشته باشند.این دانشیار دانشگاه می‌افزاید: در یك جمع‌بندی كلی، تمرینات بینایی برای افرادی كه دچار مشكلات چشمی هستند، كسانی كه نیازهای بینایی خاص دارند و همچنین افراد عادی مفید بوده و برای تقویت و عملكرد بهتر سیستم بینایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رفع خستگی چشم‌ها با ورزش

این روزها وظیفه و كار چشم‌ها هم سنگین‌تر از قبل شده است؛ درست مثل خود آدم‌ها. حالا چشم‌ها هم باید از صبح تا شب كار كنند تا روزگار بهتر بگذرد. در حالی كه در گذشته‌ای نه‌چندان دور، چشم‌‌های ما هم بیشتر استراحت می‌كردند؛ آن روزها كه نه رایانه‌ای بود، نه تلفن همراهی و نه پیامكی!اما حالا كه چشم‌های ما بیشتر از قبل كار می‌كند و خسته‌تر هم می‌شود، حتما باید به فكر باشیم و خستگی‌ را از این عضو حساس به در كنیم.در غیر این صورت، چشم‌ها هم كارشان را به درستی انجام نخواهند داد.دكتر جعفرزاده‌پور با اشاره به این‌كه تمرینات بینایی و ورزش‌های چشم، راه مناسبی برای برطرف كردن خستگی‌های چشم است، خاطرنشان می‌كند: امروزه میزان استفاده از چشم در مقایسه با گذشته افزایش یافته و شرایط زندگی نیز تغییر كرده است. در همین 20 تا 30 سال گذشته، كارهای چشمی محدودی وجود داشت كه بعد از غروب آفتاب نیز معمولا انجام نمی‌شد، اما هم‌اكنون از اول صبح كه از خواب بیدار می‌شویم تا هنگام خواب مشغول كار با چشم‌ها هستیم كه همین موضوع نیز نیازهای بینایی خاصی را مطرح می‌كند.به گفته این اپتومتریست اگر بتوانیم محیط مناسبی برای انجام كارهای چشمی فراهم كنیم، مسلما به خود و چشم‌هایمان كمك فراوانی كرده‌ایم. به این معنا كه میزان و نوع نور و همچنین تركیب و توزیع آن بسیار مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد. در كنار این مسائل، انجام برخی از تمرینات ساده چشمی نیز می‌تواند به بهبود عملكرد بینایی افراد كمك كند.

كمی دقت، كمی حوصله

دكتر جعفرزاده‌پور یادآور می‌شود: نمی‌توان برای همه افراد برنامه یكسانی در نظر گرفت. هر فرد براساس نوع كار و عملكرد بینایی‌اش نیاز به ورزش و تمرین خاص خود دارد.البته تمام افراد باید نكات یكسانی را هم رعایت كنند، از جمله این كه شرایط نوری مناسب هنگام كارهای چشمی را حتما در نظر داشته باشند؛ در این مورد توصیه می‌شود نور محیط، غیرمتمركز و غیرمستقیم باشد.علاوه بر این، رعایت قانون 20-20 نیز بسیار مهم است. این قانون به این نكته اشاره دارد كه پس از هر 20 دقیقه كار چشمی باید حدود 20 ثانیه به چشم‌ها استراحت دهید و به نقطه دوری نگاه كنید. همچنین خوب است پس از هر یك تا دو ساعتی كه چشم‌هایتان مشغول كار هستند، بلند شوید و بروید صورت‌تان را بشویید تا خستگی چشم‌ها كاهش یابد. البته این كارها هم دقت می‌خواهد و هم حوصله كه امیدواریم شما داشته باشید.دكتر جعفرزاده‌پور با اشاره به خستگی‌های مزمن چشم، توضیح می‌دهد: افرادی كه دائم در ناحیه چشم‌ها احساس خستگی و فشار می‌كنند، بهتر است به اپتومتریست مراجعه كنند. در این شرایط شاید بتوان به كمك ورزش‌هایی ساده، وضع چشم را بهبود بخشید؛ حتی بدون این كه به استفاده از عینك، تجویز دارو یا اقدامات پزشكی خاصی نیاز باشد.البته كم نیستند افرادی كه تمرینات ورزشی از هر نوعش را كه از دیگران دیده یا شنیده‌اند، بدون توجه به این كه آنها به چه دلیل چنین كاری را انجام می‌دهند، تقلید می‌كنند، البته با این تصور كه این تمرینات به نفعشان است. خوب است این قبیل افراد بدانند تمرینات بینایی اگر به درستی انتخاب و انجام نشود، می‌تواند عوارض ناخوشایندی برجا بگذارد.دكتر جعفرزاده‌پور در این زمینه می‌گوید: در صورتی كه این تمرینات به صورت نامناسب انجام شود، می‌تواند موجب ایجاد تغییرات نسبتا پایداری در عملكرد عضلات چشم فرد شده و مشكلات متعددی را در حس بینایی به وجود آورد.به همین دلیل هیچ‌گاه سر خود و بدون نظر متخصص، مشغول ورزش‌های چشمی نشوید.