حرکت در مسیر خودکفایی و تامین امنیت پایدار، آنچنان با انگیزه و برنامه توسط نیروهای مسلح کشورمان به پیش می رود که اکنون رونمایی از دستاوردهای جدید در عرصه نظامی به پای ثابت مناسبت ها و برنامه های مهم کشور تبدیل شده است و در عین حال کم نیستند دستاوردها و سامانه هایی که از نیام بیرون نیایند الا به وقت تنبیه و انهدام متجاوز.

جشنواره تحقيقات صنعتي نيروهاي مسلح سلمان فارسي از جمله محافلی است که در هر دوره برگزاری خود، شاهد حضور و ارائه دستاوردها و تحقیقات مهمی توسط متخصصان دفاعی کشورمان بوده و امروز، یکی از دستاوردهای مهم این جشنواره، رسما معرفی و رونمایی شد.

«سر جستجوگر هوشمند موشك هاي بالستيك» كه رتبه اول طرح فناورانه نيروهاي مسلح در سومين جشنواره سلمان فارسي را بدست آورد، دستاوردی جدید و مهم بود که توسط فرماندهان نیروهای مسلح کشورمان رونمایی شد و باید از این پس شاهد حضور این چشم و مغز هوشمند روی موشکهای بالستیک کشورمان باشیم.

البته این موضوع، حاصل تلاش های سالیانه دراز متخصصان دفاعی جمهوری اسلامی ایران بوده و از زمان شکل گیری برنامه موشکی ایران، فعالیت های علمی و مهندسی گسترده ای در زمینه پیشران سوخت مایع، سازه، بدنه، آیرودینامیک، هدایت، کنترل و ناوبری و سرجنگی موشکهای ایرانی انجام شده است .

در بحث هدایت نیز می توان اولین گام های بومی را در تولید سامانه های هدایتی موشک شهاب 3 جستجو کرد. در موشک شهاب-3 از رایانه های کنترل مأموریت جدید، شتاب سنج های بهبود یافته، ژیروسکوپ های خاص برای هر یک از سه زاویه حرکتی و ماسورهای متناسب با سرعت ها و شتاب های وارده به این موشک استفاده شده بود که تحولی مهم در صنعت دفاعی کشورمان محسوب می شد.

ژیروسکوپ های موشک شهاب-3


نمونه ای از رایانه های مورد استفاده در شهاب-3

با توجه به اینکه مسئولان دفاعی، همواره تلاش برای کاهش خطای موشک های بالستیک ایرانی را در دستور کار اعلام کرده اند، این انتظار که فناوری های جدید برای ناوبری و هدایت این سلاح ها مورد استفاده قرار گیرد، موضوعی بود که همیشه علاقمندان به صنعت دفاعی انتظار رونمایی رسمی از آن را داشتند.

موشکهای نقطه زن ایرانی؛ از فاتح تا خلیج فارس

همانطور که در خبر رسمی وزارت دفاع نیز اعلام شده، این سر جستجوگر برای  "موشك هاي بالستيك نقطه زن" طراحی و تولید شده و هنگامی که این نام مطرح می شود، برخی موشک های کشورمان بیشتر به یاد آورده می شوند.

اصطلاح موشک بالستیک نقطه زن برای اولین بار در کشور مان با ورود موشک فاتح 110 به خانواده موشکهای ایرانی ترویج شد. این موشک در طی دوران عملیاتی شدن خود تا به امروز چندین مرحله ارتقاء را پشت سر گذاشته و تستهای گوناگون آن دقت بالا و به عبارت دیگر توان نقطه زنی آن را ثابت کرده است. این مسئله بارها در جریان آزمایش ها و رزمایشهای موشکی که فیلم آن از رسانه ها نیز پخش شده است به وضوح تایید و به اثبات رسیده است. 

البته در سال های گذشته گونه ای از موشک فاتح 110 با اسم "خلیج فارس" به عنوان اولین موشک بالستیک ضد کشتی ایرانی رونمایی شد که تصاویر موجود از این موشک در جریان رزمایش ها و رژه ها به وضوح استفاده از یک سر جستجوگر الکترواپتیکال را در این موشک نشان می داد.

موشک خلیج فارس با سر جستجوگر هوشمند

کارکرد کلی این سامانه به این صورت است که با اعلام محل هدف، موشک مورد نظر به سمت آنجا شلیک می شود و در مرحله پایانی موشک مورد نظر وارد مرحله استفاده از جستجوگر الکترواپتیک می شود. در این مرحله موشک مورد نظر شروع به اسکن منطقه مورد نظر کرده و با یافتن هدف مورد نظر بر روی نقطه دلخواه آن قفل کرده و شیرجه نهایی به سمت آن را آغاز می کند.
 
این نوع هدایت بر خلاف هدایت گرمایی، نیاز به قفل کردن بر روی منبع حرارتی نداشته و می توان بر روی نقطه دلخواه قفل کرد که نکته مهم و قابل اتکایی در یک شلیک و تلاش برای اثرگذاری آن محسوب می شود.

موشک فاتح، نمونه ای مدرن و واقعی از حرکت سیستم های هدایت موشک های بالستیک ایران از هدایت اینرسیک به الکترواپتیکال بود، اما این همه ماجرا نبود.

نگاهی به ویژگی های جدیدترین دستاورد موشکی کشور

رونمایی از "سر جستجوگر هوشمند موشك هاي بالستيك نقطه زن" گام جدیدی در کیفی تر کردن شلیک موشکهای کشورمان بود. جستجوگری که امروز به نمایش درآمد به شکل کاملا مشخصی از جستجوگر موشک خلیج فارس متمایز است و هرچند اطلاعات خاصی در مورد این جستجوگر جدید ارائه نشد اما با توجه به تصویر منشتره می توان گفت که جستجوگر مورد نظر یک نمونه مدرن تر است که اندازه بخش جستجوگر آن بزرگ تر از نمونه مورد استفاده بر روی موشک خلیج فارس بوده است.

جستجوگر الکترواپتیکال روی موشک خلیج فارس

با همین تناسب، پوشش شیشه ای نوک این جستجو نیز بزرگتر از موشک خلیج فارس بوده و می توان این موضوع را متوجه شد که بزرگتر بودن منطقه شیشه ای جستجوگر، زاویه دید بیشتری را برای موشکی که از این جستجوگر استفاده می کند فراهم می کند و اهداف، از فاصله ای دورتر و با دقت بیشتری، کشف و قفل می شوند.

از سوی دیگر نصب جستجوگرهای اپتیکی و یا حرارتی روی این سر هوشمند، باعث خواهد شد موشک های بالستیک کشورمان در هر آب و هوا یا ساعتی از شبانه روز، بتوانند اهداف خود را با بالاترین دقت شناسایی و منهدم کنند و هر موشک، کیفیت چندین موشک را در اثرگذاری پیدا خواهد کرد.

سر جستجوگر هوشمند موشک های بالستیک ایران

نکته دیگری که از روی تصاویر کاملا مشخص است، تفاوت اندازه کلی این سر جستجوگر با نمونه های قبلی مانند موشک خلیج فارس است. این تفاوت سایز در پایین ترین قسمت این سامانه، ضمن آنکه امکان نصب سیستم های مدرن تر و بزرگتر را فراهم می کند می تواند موید این موضوع باشد که قرار است این سر هوشمند روی موشکهایی با قطر بیشتر نصب و عملیاتی شود (چه بسا شده باشند) و موشکهایی مانند سجیل با برد قریب 2 هزار کیلومتر و قیام به عنوان نسل جدید موشکهای میان برد ایران، در اولویت های نصب این سر جستجوگر باشند.

این مسئله را باید در کنار نکته ای که در خبر وزارت دفاع منتشر شده و از قابلیت های این سر جستجوگر برای شناسایی و کمک به انهدام اهداف دریایی یاد کرده، گذاشت و نتیجه گرفت که با این اوصاف موشکهای بالستیک ایرانی با برد 2 هزار کیلومتر می توانند کابوسی برای شناورهای متخاصم در آبهای دوردست باشند و دیگر برد موشکهای دریایی ایران با موشکهای بالستیک زمین به زمین ایران، یکسان خواهد شد.

با توجه به تهدیدات دریاپایه دشمنان ضد جمهوری اسلامی ایران، توان مقابله با آنها به مناطقی بسیار دور دست تر از گذشته توسعه پیدا می کند و در عین حال، حمله به هر هدفی حتی در آبهای دور دست می تواند از عمق خاک کشورمان و با بیشترین ضریب اطمینان انجام شود.

این نکته را نیز می توان مطرح کرد که با توجه به اینکه با نصب این سر جستجوگر هوشمند، کلاهک موشکهای ایران می توانند پس از ورود به جو نیز تحت کنترل قرار گرفته و با دقت بسیار بالا، هدف را منهدم کنند، دستیابی به دانش و سامانه های هدایت سر جنگی موشک توسط متخصصان دفاعی ایران نکته بسیار مهم و ارزشمندی است که قطعا در آینده بیشتر از آن یاد خواهد شد.