محققان دانشگاه صنعتی شریف موفق شدند طی یک پروژه کم نظیر در جهان با استفاده از ربات‌های انسان نما، روند درمانی کودکان سرطانی را بهبود بخشند.

 نتایج این پروژه که به تازگی در قالب یک مقاله با عنوان " تأثیر یک ربات اجتماعی انسان نما به عنوان دستیار درمانگر در فرایند درمان کودکان مبتلا به سرطان" به ششمین همایش بین‌المللی رباتهای اجتماعی در شهر سیدنی استرالیا ارائه شده بود، جایزه بهترین مقاله این همایش را از آن خود کرد.

کودکان مبتلا به سرطان در زمان شیمی درمانی دچار استرس زیاد، اشتهای کم، خشم زیاد و افسردگی می‌شوند و به همین دلیل مرگ و میر در میان کودکان بالا است. در حالی‌که این مشکل، روانشناسان را با چالش‌های جدی مواجه کرده است، محققان قطب علمی طراحی رباتیک و اتوماسیون دانشگاه صنعتی شریف موفق شدند با برنامه‌ریزی مناسب ربات‌های انسان‌نما راه حل موثر و جدیدی را برای آرام کردن کودکان سرطانی حین فرآیند درمان به جهانیان معرفی کنند.

دکتر مینو عالمی، پژوهشگر پسا دکترای قطب طراحی رباتیک و اتوماسیون در دانشگاه شریف می‌گوید: طی مدتی که به بیمارستان‌های دارای بخش کودکان سرطانی مراجعه می‌کردم، در روز چندین بار کد ۹۹ را از بلندگو می‌شنیدم که نشان می‌داد یک کودک سرطانی دیگر جان خود را از دست داد، همان جا بود که ایده این کار به ذهنم رسید که چطور می‌توان به این افراد کمک کرد و حس کردم که حتی اگر دو کودک را هم بتوانیم نجات دهیم، در این راه موفق بوده‌ایم.

بر اساس این گزارش، استفاده از ربات‌های انسان نما که یکی از معمولترین انواع ربات‌های اجتماعی هستند، ایده‌ای بود که دکتر عالمی با همکاری دکتر علی مقداری، رئیس قطب طراحی رباتیک و اتوماسیون و گروهی بین رشته‌ای متشکل از متخصصان علم رباتیک، زبان شناسی کاربردی و روانشناسی شامل پژوهشگران، اشکان قنبرزاده، لیلا جعفری مقدم و انوشه قنبرزاده آن را با انجام یک پروژه شش ماهه ویژه کودکان سرطانی در دو مرکز طبی کودکان و بیمارستان محک دنبال کردند. نتایج پروژه انجام شده به صورت مقاله‌ای در ششمین همایش بین‌المللی ربات‌های اجتماعی که در تاریخ ۲۷ تا ۲۹ اکتبر معادل با ۵ تا ۷ آبان ماه ۹۳ در دانشگاه تکنولوژی سیدنی استرالیا ارائه شد که مورد استقبال داوران قرار گرفت و جایزه بهترین مقاله این همایش را از آن خود کرد. این نتایج نشان داد استفاده از ربات‌های انسان نما در بحث کمک درمان، کاهش اضطراب، کاهش عصبانیت، افزایش اشتهای کودکان در غذا خوردن و غیره به طرز شگفت‌انگیزی موثر و مفید است.

دکتر مقداری درباره این مقاله می‌گوید: مسئولین همایش به ما اعلام کردند که استفاده از رباتهای انسان‌نما برای کاهش استرس و درمان بچه‌های سرطانی برای اولین بار در دنیا اتفاق افتاده است.

عالمی، جزئیات پروژه انجام شده را اینگونه تشریح می‌کند: سناریوهایی که ما طراحی کردیم، ترکیبی از رواشناس و کار آموزشی است.

وی می‌افزاید: پس از خریداری ربات‌ با برنامه‌ریزی مجدد به آن شخصیت دادیم و ربات را با بچه‌ها دوست کردیم، یکی از قسمت‌های کار ما ربات ماکارونی است، از آن‌جایی که بچه‌ها به علت درد بسیاری که در تزریق‌هایی که انجام می‌دهند متحمل می‌شوند، ما به آن‌ها آموزش دادیم چگونه بدن خودشان را هنگام تزریق آماده نگه دارند تا درد کمتری را احساس کنند. به گفته پزشکان و پرستاران، بچه‌هایی که آموزش دیده بودند، بسیار در این راه همکاری می‌کردند.

عالمی که پیش از این سوابقی را در طراحی فعالیت‌های آموزشی با کمک رایانه و تلفن همراه در کارنامه خود دارد، در ادامه به سناریو‌های دیگری که اجرا شده است اشاره کرده و می‌گوید: در مورد غذا خوردن این بچه‌ها هم سناریوی دیگری در نظر گرفته شد؛ این که به کودکان آموزش دهیم که چه چیزی بخورند، کی بخورند و چگونه بخورند، در واقع سراسر کار ما آموزش است. قبلا هم به این موضوع اشاره کردم که در کشور ما به علت تعداد بالای بیماران معمولا پزشکان و پرستاران ما وقت و یا حوصله اینکه به بیماران آموزش دهند را ندارند، اما ربات ما این کار را بدون کوچکترین مشکلی انجام می‌دهد، یکی از بارزترین خصوصیات این ربات تکرار زیاد آموزشها برای کودکان است و در کودکان انگیزه زندگی ایجاد می‌کند.

دکتر مقداری با اشاره به اهمیت تفاوت‌های فرهنگی در پروژه استفاده از رباتهای انسان نما برای بهبود روند درمان کودکان سرطانی، تجاری شدن این پروژه را افقی دانست که نیاز به تحقیقات و فعالیت‌های بیشتری دارد.

وی در این باره می‌گوید: این تحقیقات با وجود نتایج بسیار خوب اولیه هنوز به صورت یک ایده است و قابلیت تجاری شدن را ندارد، ما در حال حاضر در حال الگوبرداری هستیم و سعی داریم که این رباتها را بومی سازی کنیم، چرا که ما از سرتاسر ایران کودکانی برای درمان داریم که باید به فرهنگ آنها توجه شود.