رییس پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی (ابن‌سینا) گفت: میزان باروری در سطح جهانی طی پنجاه سال اخیر تقریباً به نصف کاهش یافته و میزان ناباروری به طور مرتب در حال افزایش است.

 دکتر محمدمهدی آخوندی با اشاره به تحقیقات جهانی پیرامون ناباروری که در دهه‌های اخیر پررنگ‌تر شده است، گفت: نتایج حاصل از بررسی عوامل، نشان‌دهنده آن است که از یک سو، عوامل محیطی و از سوی دیگر، عوامل اجتماعی، فرهنگی، روانی و همچنین، برخی از بیماری‌ها بر باروری تأثیر منفی می‌گذارند.

آخوندی، ضمن اشاره به این که علل فیزیکی و شیمیایی مهم‌ترین عوامل محیطی به شمار می‌آیند، افزود: «دما»، «فعالیت‌های بدنی زیاد»، «فعالیت در محیط گرم»، «امواج موبایل»، «رادیوتراپی» و «پارازیت» از جملة علل مهمی‌اند که می‌توانند به‌شدت بر باروری اثر بگذارند، عملکرد طبیعی هورمون‌ها را دچار اختلال کنند و سبب پایین آمدن کیفیت اسپرم‌ها و تعداد، حرکت و شکل آن‌ها شوند.

وی تصریح کرد: نوع تغذیه، سبک زندگی، فشارهای روانی، اضطراب‌های شغلی و بخصوص، آلاینده‌های محیطی در کیفیت اسپرم مردان تأثیرگذار است و تمام این عوامل دانشمندان را دچار نگرانی کرده است. از این رو، باید برای کاهش عوامل خطر، که سبب افزایش نازایی و کاهش قدرت باروری می شوند، برنامه‌ریزی کرد.

رییس مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت: عوامل اجتماعی و فرهنگی همچون «اعتیاد به سیگار»، «تنش‌های روزمرۀ زندگی»، «بالا رفتن سن ازدواج» و «نوع اشتغال» می‌توانند بر باروری افراد تأثیرگذار باشند و سبب پایین آمدن کیفیت و کاهش اسپرم در مردان و تخمک در زنان شوند و اثری منفی بر قدرت باروری آن‌ها بر جای بگذارند.

آخوندی، ضمن تأکید بر سن باروری در زنان، گفت: بهترین سن باروری در خانم‌ها بین 25 تا 30 سال است. تا سن 35 سالگی، به علت ذخیرۀ تخمک‌ها در تخمدان و آزاد شدن آن‌ها به‌مرور، نگرانی چندانی در مورد قدرت باروری زنان وجود ندارد اما پس از این سن، کم‌کم و به طور مداوم، از قدرت باروری زنان کاسته می‌شود، به گونه‌ای که به طور مثال، اگر امکان باروری با لقاح خارج رحمی برای یک زن 32 ساله چیزی در حدود 35 درصد باشد، این امکان در سن 42 سالگی، اگر اساساً آن زن دارای تخمک باشد، حدود 5 تا 10 درصد خواهد بود.

آخوندی، با اشاره به بیماری‌هایی که ممکن است باروری را به مخاطره بیندازند، گفت: یائسگی‌های زودرس و بیماری‌هایی مانند «اوریون»، «لوپوس»، «ام اس» و «اندومتریوز»، که به دستگاه‌های تولید مثل مربوط می‌شود، و می‌توانند دارای علل ویروسی باشند یا از سن کودکی فرد را درگیر خود کنند از جمله عللی‌اند که باروری را با مشکل مواجه می‌کنند.

رییس مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، ضمن اشاره به اینکه زمان مناسب جهت اقدام افراد برای حفظ باروری چه زمانی است و چه افرادی باید مراقب باروری خودشان باشند، گفت: حفظ باروری هم برای کم کردن خطر باروری در سنین بالا و هم برای کسانی که توان تولید مثل خود را بر اثر بیماری یا درمان آن از دست داده‌اند مورد توجه قرار می‌گیرد.

این متخصص جنین‌شناسی در ادامه افزود: آنچه در حفظ باروری افراد از اهمیت بیشتری برخوردار است، سرطان است که نیاز به توجهی بسیار دارد چراکه میزان ابتلا به سرطان بسیار بالا است. سرطان می‌تواند از کودکی بر افراد تأثیرگذار باشد و به‌تنهایی سبب کاهش قدرت باروری شود.

به گفته وی از آنجا که داروهایی که برای درمان سرطان استفاده می‌شوند، داروهایی هدف‌دار نیستند که صرفاً سلول‌های سرطانی را از بین ببرند، بر روی سایر سلول‌های در حال تقسیم بدن، همچون سلول‌های جنسی، نیز تأثیر می‌گذارند.

وی خاطرنشان کرد: امکان درمان انواع سرطان و بدخیمی‌ها در سال‌های اخیر به‌وضوح بیشتر شده است. با توجه به پیشرفت‌ها در حوزۀ درمان انواع سرطان و امکان تداخل این درمان‌ها با توان باروری بیماران، متخصصان و پژوهشگران حوزه باروری و علوم مرتبط با آن تلاش کرده‌اند امکان‌هایی برای حفظ باروری بیماران پدید آورند. به این ترتیب، آنان به روش‌هایی برای حفظ باروری مبتلایان به انواع سرطان‌ها، بدخیمی‌ها و سایر شرایط مؤثر بر قدرت باروری اندیشیده‌اند تا از این طریق، از کاهش کیفیت زندگی بیمار پس از درمان پیشگیری کنند.