گنجي به نام كاغذ

 

از 2000 سال پيش تا امروز هيچ تغييري در فرآيند توليد كاغذ ايجاد نشده است. اگرچه دستيابي به فناوري‌هاي جديد در دنياي امروز اين امكان را فراهم كرده است تا بتوان در مقايسه با روزگاران كهن كه از درختان پاپيروس كاغذ تهيه مي‌شد، حجم بيشتري توليد كرد، سالانه بيش از 4 ميليارد تن چوب براي توليد كاغذ مورد استفاده قرار مي‌گيرد.در بسياري از كشورها از چوب درخت اكاليپتوس براي توليد كاغذ استفاده مي‌شود. درخت اكاليپتوس بسيار سريع رشد مي‌كند. ويژگي منحصر به فرد درخت اكاليپتوس اين است كه كنده‌هاي بريده شده آن توانايي توليد نهال‌هاي جوان را دارد. اين گياه از جمله گياهان بسيار سازگار است كه چوب آن نيز بسيار با كيفيت است. تنها ويژگي نامطلوب درخت اكاليپتوس اين است كه در مقايسه با ديگر درختان براي رشد به آب بيشتري نياز دارد. در نخستين مرحله از فرآيند توليد كاغذ، لازم است از طريق كشت گياه، بستري براي تامين مواد اوليه توليد كاغذ فراهم شود. به اين ترتيب، بذرهايي كه در گلخانه در دماي 21 تا 27 درجه سانتي‌گراد نشا شده‌اند، به داخل خاك منتقل مي‌شوند. سن درختاني كه قطع مي‌شود، نقش مهمي در افزايش بازده اقتصادي فرآيند توليد دارد. با قطع درختاني كه 10 تا 13 سال دارند، نهال‌هاي جوان جايگزين آنها مي‌شود. پس از جمع‌آوري تنه درختان و انتقال آنها به كارخانه‌هاي كاغذسازي، پوست درختان را از تنه آنها جدا مي‌كنند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در مرحله بعد تنه درخت شسته مي‌شود تا هر گونه ناخالصي از سطح آن پاك شود. سپس تنه به قطعات كوچك‌تري شكسته شده، چوب پخته شده و خمير چوب توليد مي‌شود. در اين مرحله الياف سلولزي را در آب مي‌گذارند تا رطوبت را جذب كرده و متورم شود. با اين روش، الياف سلولزي موجود در بافت چوب از هم جدا شده و هر گونه ناخالصي كه در سطح اين الياف وجود دارد، از بين رفته و پاك مي‌شود. خمير كاغذي كه در اين مرحله تهيه مي‌شود، قهوه‌اي رنگ است و از آن براي تهيه كاغذهاي كاهي و جعبه‌هاي مقوايي استفاده مي‌شود. در مرحله بعد براي سفيد شدن خمير و تهيه كاغذ مرغوب از اين خمير، مقداري مواد سفيدكننده مانند پراكسيدهيدروژن، اكسيژن و هيپوكلريد كلسيم به خمير كاغذ افزوده مي‌شود.همچنين براي افزايش ميزان چسبندگي الياف سلولزي و تهيه بافت يكنواختي از كاغذ لازم است همزمان مواد شيميايي ديگري مانند چسب، خاك‌رس سفيد، پودر تالك، گچ و مواد رنگي نيز به خمير كاغذ افزوده شود.در مرحله بعدي از فرآيند توليد كاغذ، خميري كه مواد شيميايي لازم براي تغيير رنگ و بافت به آن اضافه شده است، در آب خيس مي‌شود، سپس از دستگاهي كه از صفحات توري مانند تشكيل شده است، عبور مي‌كند. با عبور خمير از روي اين صفحات، قسمت عمده آب آن خارج شده و سپس خمير كاغذ از ميان پرس‌هاي قوي عبور مي‌كند تا باقيمانده آب موجود درآن نيز خشك شود. با عبور خمير خشك شده از ميان غلتك‌هاي مخصوص برش كاغذ، خمير به صورت صفحاتي در اندازه‌هاي مختلف برش داده شده و بسته‌بندي مي‌شود. توليد يك تن خمير سلولزي براي تهيه كاغذ مستلزم جمع‌آوري يك تن چوب است. براي توليد مقواي نازك به ازاي هر تن چوب به 300 هزار ليتر آب نياز داريم و براي توليد كاغذ معمولي كه در صنعت چاپ از آن استفاده مي‌شود، مقدار آب مصرفي به ازاي هرتن چوب به 200 هزار ليتر كاهش مي‌يابد.





تاريخ : شنبه 27 خرداد 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |